Terugblik op 1942: 'Gebeurtenissen van 75 jaar geleden slaan hun slagschaduwen over Alblasserdam'

03 mei 2017 door Hennie van der Zouw
Terugblik op 1942: 'Gebeurtenissen van 75 jaar geleden slaan hun slagschaduwen over Alblasserdam'

In de dagen rond en na 4 en 5 mei is terugkijken belangrijk om niet te vergeten. Bent u 75 jaar of ouder, dan heeft u een gedeelte van de oorlog, of zelfs de gehele oorlog meegemaakt. De oorlog, ja u leest het goed. Als we de Tweede wereldoorlog bedoelen, wordt er in Nederland nog vaak over ‘de oorlog’ gepraat, terwijl er wereldwijd nogal wat andere oorlogen ook geweest zijn. Maar, de oorlog, zoals hier dus bedoeld, de Tweede Wereldoorlog, mogen we niet en nooit vergeten.

Laten we daarom eens proberen terug te kijken naar vijfenzeventig jaar geleden. Wat gebeurde er, en wat had zijn invloed op Alblasserdam en omstreken…….? Vooral enkele gebeurtenissen uit oktober en november van 1942 hadden zijn inpact op de bevolking van Alblasserdam

De gebeurtenissen uit januari 1942:
Het was in januari 1942 nog maar een paar weken geleden dat Japan Amerika met zijn onverhoedse aanval op Pearl Harbor (afbeelding hierboven) bij de Tweede wereldoorlog had betrokken. De Tweede Wereldoorlog sloeg zijn 'panzervuisten' uit naar alle streken van de wereldbol. In Alblasserdam maakte men zich op voor een volgend oorlogsjaar, waarbij de vrede nog eeuwen weg leek….. Maar op 1 januari gebeurde er iets in Nederland wat hoogstwaarschijnlijk weinig invloed op Alblasserdam had, behalve als je zelf de Handbalsport beoefende, want het Nederlandse handbal, sinds 1926 opererend onder de vleugels van het Koninklijk Nederlands Gymnastiek Verbond, kwam op eigen benen te staan, met de oprichting van het Nederlands Handbal Verbond. Maar laten we ons oog toch maar eens over het strijdtoneel van de Tweede wereldorlog laten glijden, en dan zien we dat op 2 januari het Japanse leger Manilla, de hoofdstad van de Philipijnen bezet. Op 3 januari vindt de oprichting plaats  van het ABDA-commando in de Stille Oceaan: de American, British, Dutch en Australian strijdkrachten komen hiermee onder bevel van de Engelse generaal Wavell te staan.

Op 11 januari gaat er een nieuwe schok door bezet Nederland, en als je vrienden, kennissen en familieleden in Nederlands Indie had wonen, of als er bekenden van je in Nederlandse Krijgsdienst in het verre oosten dienden, dan hield je, ook in Alblasserdam, je hart vast, want op deze dag begon de Japanse inval op Nederlands-Indië, hoe zou die aflopen en wat zouden de consequenties voor het verdere verloop van de oorlog zijn?

In Nederland maakten velen in deze oorlogsjaren in het geheim plannen om naar Engeland te vluchten, maar op 18 januari mislukte echter zo een vluchtpoging, want op het Scheveningse strand wordt die dag Herman Bernard Wiardi Beckman (afbeelding hiernaast) gearresteerd bij een poging om naar Engeland te ontkomen. In de bezettingstijd was Wiardi lid van de redactie van de illegale krant Het Parool.

In de nacht van 17 op 18 januari 1942 werd hij met Frans Goedhart op het strand bij Scheveningen gearresteerd bij een poging op verzoek van 'Londen' naar Engeland te ontsnappen.

Hij verbleef onder andere in de concentratiekampen Natzweiler en Dachau. In Dachau ontmoette hij op 2 oktober 1944 Nico Rost. Rost en Beckman voerden er gesprekken over journalistiek en de wenselijke politieke situatie in Nederland na de oorlog. Wiardi Beckman stierf in de nacht van 14 op 15 maart 1945 in Dachau op 41-jarige leeftijd aan vlektyfus. Naar Wiardi Beckman is het wetenschappelijk bureau van de Partij van de Arbeid genoemd: de Wiardi Beckman Stichting.

Misschien wel de belangrijkste gebeurtenis uit 1942, en zeker de huivering-wekkendste, vond in het geheim in Berlijn plaats. Op 20 januari, 75 jaar geleden werd In Berlijn de Wannseeconferentie gehouden. (Afbeelding rechts) Hooggeplaatste nazi's vergaderden over de Endlösung der Judenfrage (de 'definitieve oplossing van het Jodenvraagstuk'). Besloten wordt de Joden te vermoorden; een aantal van hen willen ze eerst nog als dwangarbeider inzetten. Deze vergadering had verregaande gevolgen. Maar zou pas na de oorlog algemeen bekend worden. Op 23 januari 1942 geeft de bezetter de opdracht dat Joden een J in hun persoonsbewijs moeten ontvangen.

Maar ook de sport ging gelukkig door. Onbekend bij mij is of er nog Alblasserdammers mee schaatsten, maar op 22 januari werd in Friesland voor de achtste keer de Elfstedentocht verreden. Sietze de Groot wint bij de mannen en Antje Schaap komt als eerste vrouw over de finish. En dat het een echte winter was in 1941/1942 bleek ook wel op 27 januari toen er in Winterswijk een temperatuur werd gemeten van -27,4 °C. Dit is tot op heden voor Nederland een absoluut kouderecord. En dan gaan we eens in februari 1942 kijken.

De gebeurtenissen uit februari 1942:
Op 1 februari 1942 gaan de eerste groep Nederlandse Joden naar de Joodse werkkampen van de Werkverruiming.

Veel van de huidige Alblasserdammers zullen het volgende zich niet realiseren, maar 14 februari 1942 was een grootse dag voor buurstad Rotterdam, want toen werd de Maastunnel geopend. De overwelving van deze tunnel is 1426 meter lang, de tunnel zelf meet 1070,15 meter. Er is bijna vijf jaar aan gewerkt, voordat deze verbinding tussen Noord en Zuid klaar was. (Afbeelding links)

Na 14 februari zouden de donkere nachten in Alblasserdam en heel Nederland nooit meer hetzelfde zijn, want op 14 februari kreeg de afdeling Bomber Command van de R.A.F. de opdracht om door grootscheepse luchtbombardementen het moreel van de gehele Duitse burgerbevolking, en vooral dat van de industriearbeiders, te ondermijnen. ’s Nachts zouden vanaf deze datum grote vloten bommenwerpers tussen Engeland en Duitsland over Nederland heen en weer vliegen met hun bommenlast voor Duitsland.

In het verre Oosten gebeurde ook van alles, want op 15 februari werd de Britse kroonkolonie Singapore wordt vanuit zee ingenomen door de Japanners. Vele Engelse oorlogsschepen werden in de haven tot zinken gebracht of branden uit. Op deze zelfde 15e februari loopt de Nederlandse torpedobootjager Hr. Ms. Van Ghent, door een navigatiefout aan de grond in Stolze-straat op het kustrif van het eiland Bamidjo. Vierdagen later, op 19 februari gelast President Roosevelt de internering van alle Japanners die zich op Amerikaans grondgebied bevinden. Zijn boeken werden vast in Alblasserdam ook gelezen, openlijk of stiekum, maar hoogstwaarschijnlijk werd pas na de oorlog bekend dat op 22 februari 1942 in zijn Braziliaanse ballingsoord de Oostenrijks-joodse schrijver Stefan Zweig zelfmoord pleegde.

Voor iedere Nederlander en dus ook voor Alblasserdammers die bekenden hadden die dienden op de Nederlandse Oorlogsvloot in het Verre Oosten was 27 februari een vreselijke dag. Het Nederlands vlooteskader onder schout-bij-nacht Karel Doorman ging die dag in de Javazee ten onder, honderden doden. Ouders, vrienden, bekenden verloren hun geliefden. (Afbeelding rechts)

Ook op cultuurgebied greep de oorlog drastisch in: Het lidmaatschap van de Nederlandsche Kultuurkamer wordt verplicht voor kunstenaars, toneelspelers, uitgevers enz.

Gebeurtenissen uit maart 1942
In maart stapelden de onheilstijdingen zich op. Deze zouden in Nederland en dus ook in Alblasserdam allemaal niet direct bekend worden. Op 1 maart landen Japanse troepen onder leiding van Generaal Imamoera op Java. Op 5 maart wordt Batavia ingenomen. Op 7 maart wordt dee Nederlandse mijnenveger Eland Dubois door de eigen bemanning tot zinken gebracht nadat het schip was gespot door een Japans verkenningsvliegtuig. Op 8 maart begint de Japanse bezetting van Rangoon, Birma. Ook op 8 maart wordt de Nederlandse mijnenveger Jan van Amstel tot zinken gebracht door een Japanse torpedobootjager, waarbij 23 van de opvarenden om het leven komen. En op 9 maart capituleert het KNIL op Java.

Nog meer tegenslag voor het Joodse gedeelte van de bevolking van Nederland ontstond er op 13 maart toen tijdens een Duitse conferentie in Parijs werd besloten dat alle joden in Nederland, België en Frankrijk voortaan de gele ster moesten dragen.

Nederlands Indie lag nog steeds onder vuur, en op 15 maart, tijdens de inval en invasie van Japan op Sumatra werd een patrouille bestaande uit 27 Nederlandse militairen op Sumatra in Tiga Roenggoe nabij Pematang Siantar (tussen Medan en het Tobameer) na het daarbij lopen in een hinderlaag ter plaatse gefusilleerd. Deze Nederlandse militairen bestonden uit stadswachten, militie, landstorm en vernielingspersoneel.

En ook voor de ontwikkeling van de nucelaire techniek was 1942 een belangrijk jaar, al kon dat in Alblasserdam niet gemerkt worden, gelukkig eigenlijk maar, want op 21 maart kreeg element nummer 94 de naam plutonium. Laten we hierna maar overstappen naar de gebeurtenissen in de maand april van 1942.

Gebeurtenissen in april 1942:
Op 1 april 1942 begon de wegvoering van Joodse patiënten uit Nederlandse ziekenhuizen. Op 16 april 1942 worden handelaren in de Amsterdamse Diamantbeurs gedwongen hun diamantvoorraad bij de Duitsers in te leveren, en op 17 april 1942, bij een controle in de Amsterdamse Diamantbeurs worden de handelaren gecontroleerd en achtergebleven diamanten ingenomen door de Crisis Controledienst. Deze gebeurtenis werd vastgelegd door de fotograaf Bart de Kok.

Halverwege april sloeg de VS onverwachts toe op het Japanse vasteland. Op 18 april vond de Doolittle Raid plaats. De bombardementen van deze nacht vormen de eerste Amerikaanse luchtaanvallen op Tokio en andere Japanse steden.

Gebeurtenissen in mei 1942:
In mei 1942 moeten veel Joden van buiten Amsterdam naar Amsterdam verhuizen en worden ze ingekwartierd bij andere Joden (deze moeten dat dulden). Vanaf 9 mei 1942 moten alle Nederlandse Joden voortaan een Jodenster dragen.

Mexico sluit zich aan bij de geallieerden, nadat twee van zijn tankers op zee door de Duitsers zijn getorpedeerd. In de nacht van 30 op 31 mei wordt Nederland en dus ook Alblasserdam opgeschrikt door wel 1000 overvliegende Engelse bommenwerpers.

De Eerste massale luchtbombardementen op een Duitse stad door de Engelse Royal Air Force vinden plaats. de stad Keulen is het doelwit van 1000 Britse Avro Lancasters. Veel Alblasserdamers komen deze nacht uit hun huizen om de grote aantallen bommenwerpers over te zien vliegen. (Afbeelding links)

Gebeurtenissen in juni 1942:
De tweede Wereldoorlog kent in deze periode zijn ups en downs. In de Slag om Midway Beeindigen de Amerikanen de Japanse opmars in de Grote Oceaan, en beginnen het tegenoffensief. En op 21 juni valt in Noord-Afrika Tobroek. De Duitse kolonel-generaal Erwin Rommel, bevelhebber van het Afrika-korps, verovert de Noord-Afrikaanse havenstad op het Britse leger. Er werden 25.000 gevangenen gemaakt, naast onoverzienbare massa's wapens en voorraden. Daags nadien werd Rommel bevorderd tot Generaal-Veldmaarschalk. In oktober 1943 stelde echter Generaal Bernard Montgomery, met zijn 8ste leger, orde op zaken bij El Alamein en werd Rommel teruggedrongen. Op 30 juni 1942 wordt verplicht dat Joden tussen 20 en 6 uur in hun woningen zijn. Zij mogen ook niet meer mee als passagier in de Amsterdamse tram.

Gebeurtenissen in juli 1942:
In de maand juli gebeuren weer enkele dingen die ons in Nederland raken omdat ze dichtbij onsland of zelf in ons land gebeuren. Op 1 juli valt Sebastopol, aan het Russische oostfront. Kolonel-generaal Von Manstein leidt de Duitse en Roemeense troepen. Overblijfselen van de Sovjet-legers vluchten op het schiereiland Kersonesos. Op dezezelfde datum, op 1 juli komt het vluchtelingenkamp Westerbork rechtstreeks bestuur van de Duitsers, die het Durchgangslager Westerbork noemen. Op 6 juli duikt Anne Frank onder in het achterhuis, achter het bedrijf Opekta van haar vader Otto Frank aan de Prinsengracht 263 te Amsterdam. Op 15 juli vertrekt vanuit het doorgangskamp Westerbork in Drenthe het eerste transport richting Polen, ze worden naar Auschwitz getransporteerd.

Op 16 juli wordt in France Occupée het besluit uitgevaardigd, waarbij aan de joden de toegang wordt ontzegd tot openbare inrichtingen en manifestaties. Aldus is ze toegang verboden tot restaurants of cafés, concerten, musichalls, amusementslokalen, bibliotheken, openbare telefooninrichtingen, markten, baden, expogalerijen of -zalen, historische gebouwen, sportwedstrijden, kampeerterreinen en parken.

Op 20 juli richten de Nederlandse bisschoppen zich in een herderlijk schrijven tot hun gelovigen. Ze veroordelen in felle bewoordingen de Jodenvervolging. Op 30 juli beginnen de deportaties vanuit Loods 24 in Rotterdam.

Gebeurtenissen in augustus 1942:
Op 2 augustus slaan de Duitsers hard terug. Tweehonderd katholieke joden, die tot nu toe buiten de Jodenvervolging bleven, worden als represaille voor de brief van de Nederlandse bisschoppen, afgevoerd naar vernietigingskampen. Onder hen is Edith Stein. (Afbeelding links) Stein, joods, geboren in Polenbekeerde zich tot het katholicisme, liet zich op 1 januari 1922 dopen en ging in de Palts aan het werk op een meisjesschool van de dominicanen te Speyer.

In 1932 verhuisde ze naar het Instituut voor Pedagogiek in Münster, waar ze intensief de kerkleraar Thomas van Aquino bestudeerde. Op 15 april 1934 trad zij in bij de orde van de ongeschoeide karmelietessen in Keulen en nam de kloosternaam Teresa Benedicta van het Kruis aan. Twee jaar later liet ook Steins zus Rosa zich dopen.

Edith Stein ging in 1938 naar een Karmelietessenklooster in het Nederlandse Echt in een poging zo aan de dreigende Jodenvervolging te ontsnappen. Een jaar later volgde ook haar zus Rosa. Twee jaar na de Duitse bezetting van Nederland werden beiden op 2 augustus 1942 opgepakt door de Gestapo en via kamp Westerbork naar Auschwitz gedeporteerd.

Deze actie van de Gestapo paste in een landelijke vergeldingsactie na een herderlijk schrijven van 20 juli 1942 van de gezamenlijke bisschoppen van Nederland, waarin deze de deportatie van Joden aanklaagden. Een paar dagen later, op 9 augustus, werden de twee zusters in de gaskamer omgebracht. Men zegt dat Edith Stein de kans om vanuit Echt naar Zwitserland te ontsnappen, heeft laten schieten omdat zij haar zus Rosa niet mee zou kunnen nemen. De deportatie van Edith Stein verspreidde zich een paar dagen later als een lopend vuurtje onder de Alblasserdamse Katholieken, en zo onder de gehele Alblasserdamse bevolking.

Op 6 augustus spreekt Koningin Wilhelmina in de Verenigde Staten het Amerikaanse Congres toe (afbeelding rechts), en op diezelfde datum zette de hoofdcommissaris van de Amsterdamse politie Sybren Tulp een Nederlands politiebataljon in om Joden op te pakken…...

De oorlog in de Stille Oceaan gaat ook verder, en de Amerikanen landen op het eiland Guadalcanal, wat het begin van de Slag om Guadalcanal inluidt. Op 9 augustus wordt in de Indiase miljoenenstad Bombay, Mahatma Gandhi en het hele Congress Working Committee door Britse troepen gearresteerd en geïnterneerd in het Aga Khanpaleis in Poona. Aan de andere kant van de wereld verklaart op 22 augustus Brazilië de oorlog aan Duitsland en Italië, het wordt nu met recht een Wereldoorlog.

Op een snikhete zomerdag neemt Bing Crosby de inmiddels legendarische song "I'm dreaming of a white Christmas" van Irving Berlin op. Deze single zal tientallen jaren de lijst van bestsellers blijven aanvoeren, en later gebruikt worden als motief en inspiratie in de musical-film White Christmas, die tot op heden rondom de kerstvieringen nog vaak op de Nederlandse Televisie te zien is. In de Verenigde Staten bouwt de van oorsprong Italiaanse wetenschapper Enrico Fermi, de eerste kernreactor met een gecontroleerde kettingreactie, de volgende stap op weg naar de Atoombom is hiermee gezet.

Gebeurtenissen in September 1942:
In september 1942 besluit de bezetter dat Joden niet meer op bankjes op straten en pleinen mogen zitten. Op 9 september valt de Noordoostpolder officieel droog. Op 13 september beginnen de Duitse troepen hun aanval op Stalingrad. Op 16 september begin de aanleg van de Birmaspoorweg door dwangarbeiders van het Japanse bestuur. Met name krijgsgevangenen, onder andere uit Nederlands-Indië, worden hiervoor ingezet.

Maar op sportgebied gaat de wereld ook gewoon verder, want op 20 september loopt de Zweedse hardloper Gunder Hägg als eerste de 5000 meter binnen de 14 minuten. Zijn wereldrecord van 13.58,2 zal 12 jaar standhouden.

Gebeurtenissen in Oktober 1942:
Op 2 oktober 1942 worden Joodse werkkampen in Nederland leeggehaald, en 14.000 personen worden gedeporteerd. Op 3 oktober nemen de Duitsers een eerste proef met de V2 (raket).

Na een speurtocht over het internet naar relevante gebeurtenissen van 75 jaar geleden ontdekte ik ook het volgende trieste feit. Ik kon niet ontdekken waar de onderstaande, in Alblasserdam geboren Rika opgegroeid is, maar dat ze afkomstig is uit Alblasserdam dat blijkt duidelijk uit de hieronder genoemde feiten.

15 oktober 1942: Rika Elizabeth Sloves-van Straten, geboren in Alblasserdam op 10 januari 1920, wordt op 15 oktober 1942 vermoord in Auschwitz. Ze bereikte de leeftijd van 22 jaar.

Gebeurtenissen in november 1942:

Tijdens dezelfde speurtocht over het internet ontdekte ik een tweede Alblasserdams slachtoffer van Auschwitz. Fronica was ook geboren in Alblasserdam en stierf in november van dit jaar het verre Polen.

2 november 1942: Fronica van Daelen-van Straten, geboren in Alblasserdam op 16 maart 1896, wordt op 2 november 1942 vermoord in Auschwitz. Zij bereikte de leeftijd van 46 jaar.

Laten we deze twee Alblasserdamse slachtoffers van het Nazi-regime die in 1942 in Auschwitz omkwamen nooit vergeten. Er zijn meerdere Alblasserdammers in de Tweede wereldoorlog omgekomen, maar laten we ons in deze column over gebeurtenissen in 1942 maar even beperken tot Rika en Fronica. Leest u dit en bent u ouder dan 75 jaar dan hebt u ze misschien beide nog meegemaakt in het vooroorlogse Albasserdam. Misschien een idee om tijdens de ‘dodenherdenking’ eens extra aan Rika en Fronica te denken.


In november 1942 begint ook het geallieerde tegenoffensief in Noord-Afrika. Op 15 november wordt de e KLM DC-3 G-AGBB (voorheen PH-ALI, Ibis) op de BOAC lijndienst Bristol-Lissabon, met passagiers en KLM bemanning, aangevallen door Luftwaffejagers. Gehavend maar zonder persoonlijk letsel weten zij te alsnog in Engeland te landen. Andere aanvallen op hetzelfde toestel en tijdens dezelfde lijndienst vonden plaats op 19 april 1943 en op 1 juni 1943. Deze laatste werd het vliegtuig fataal.

Uit protest tegen de Duitse bezetting van Zuid-Frankrijk brengen op 27 november 1942 de bemanningen van de overgebleven Franse oorlogsbodems in de marinehaven van Toulon hun schepen tot zinken. Bij een brand in de nachtclub Cocoanut Grove op 28 november in de Amerikaanse stad Boston komen 492 mensen om het leven.

Gebeurtenissen in december 1942
Op 25 december wordt de Nederlandse onderzeeboot K XVI (afbeelding links) ten noorden van Kuching getorpedeerd door de Japanse onderzeeboot I 66, alle 36 bemanningsleden kwamen hierbij om het leven. En met deze gebeurtenis zijn we na bijna twee en een half jaar oorlog aangeland in het midden van de Tweede Wereldoorlog.

Niemand besefte toen, en zeker ook in Alblasserdam niet, dat de oorlog in grote delen van Nederland nog twee en een half jaar zou duren. Nog twee en een half jaar terreur en verschrikking opgelegd door de Duitse bezetter aan het Nederlandse volk, en dus ook aan de Alblasserdammer. 

Verschenen Literatuur in 1942:
Laten we deze column toch op een beetje luchtige manier proberen te beeindigen door even te kijken naar wat voor literaire zaken er in de wereldliteratuur gebeurden. Misschien was dit trouwens ook wel een verschrikking voor u als u na de tweede Wereldoorlog op het Middelbaar Onderwijs en Hoger Onderwijs door uw leraren gedwongen werd om enkele van deze of alle boeken te lezen…… Was dit een andere vorm van terreur, of was dit goed voor uw algemene ontwikkeling…. ?
- De Franse auteur Albert Camus publiceert zijn boek L'Étranger
- De Franse Antoine vliegenier/schrijver de Saint-Exupéry's boek Pilote de guerre wordt gepubliceerd
- Hoewel hij ook dit jaar zelf uit het leven stapte werd van de Oostenrijkse auteur Stefan Zweigs de  roman Die Welt von Gestern gepubliceerd.
- De Amerikaanse levensgenieter en auteur Ernest Hemingways publiceert zijn roman Men at War.

Joodse Slachtoffers van het Nazi regime met Alblasserdamse Roots
Voor ik deze column afsluit wil ik nog wel even alle door mij gevonden aan Alblasserdam gerelateerde Joodse Nederlanders herdenken, die in de Tweede Wereldoorlog in vernietigingskampen of op een andere manier door toedoen van de bezetter, zijn omgekomen.

- Roosje den Hartog-Zwart, geboren in Alblasserdam op 22 augustus 1852 en om het leven gekomen in Sobibor op 5 maart 1943. Zij bereikte de leeftijd van 90 jaar. Haar laatst bekende adres in Nederland was de Varkensmarkt 9 (onder) in Dordrecht.
- Alexander van Straten, geboren in Alblasserdam op 20 november 1857 en om het leven gekomen in Rotterdam op 6 januari 1941. Hij Bereikte de leeftijd van 83 jaar, en zijn laatste woonadres was de Claes de Vrieselaan 70 (het Israelitisch Oudeliedengesticht) in Rotterdam. Dat Alexander in 1941 stierf voorkwam dat hij in 1943 op transport naar een concetratiekam werd gestuurd.
- Salomon van Straten, geboren in Alblasserdam op 19 februari 1893 en om het leven gekomen in Auschwitz op 28 februari 1943. Hij bereikte de leeftijd van 50 jaar. Beroep: Vertegenwoordiger. Zijn laatste woonadres was Aleidisstraat 72a in Rotterdam. Salomon was de broer van de hieronderstaande Fronica.
- Fronica van Daelen-van Straten, geboren in Alblasserdam op 16 maart 1896 en om het leven gekomen in Auschwitz op 2 november 1942. Zij bereikte de leeftijd van 46 jaar. Haar laatst bekende adres was de Hartsenhoekweg 97 in Scheveningen. Zij was de zus van Salomon van Straaten hierboven.
- Heinz Mesritz. Geboren in Wittingen en gevlucht naar Alblasserdam. Heinz was geboren op 18 juni 1915 en is om het leven gebracht door het Extern kommando Bobrek op 2 mei 1943. Hij bereikte de leeftijd van 27 jaar. Beroep: Kapper. Laatst bekende woonadres was Dam 14 te Alblasserdam. (Afbeelding rechts).
- Jacob Meijer van Straten. geboren in Alblasserdam op 18 mei 1917 en om het leven gekomen in Sobibor op 21 mei 1943. Hij bereikte de leeftijd van 26 jaar. Beroep: Knecht. Zijn laatst bekende woonadres was de Aleidisstraat 72a in Rotterdam. Hij wes een zoon van Salomon van Straaten. Op 8 maart 1943 werd de 25 jarige joodse student Jacob Meyer van Straaten (ondergedoke in Arkel) door buurtgenoot Dhr. Stap verraden VOOR F 7,50 en opgepakt en afgevoerd naar Sobibor en daar vermoord op 21 mei 1943..
- Rika Elizabeth Sloves-van Straten, geboren in Alblasserdam op 10 januari 1920 en om het leven gekomen in Auschwitz op 15 oktober 1942. Ziij bereikte de leeftijd van 22 jaar. Haar laatst bekende woonadres was de Aleidisstraat 72a in Rotterdam. Zij was een dochter van Salomon van Straaten.
- Elizabeth van Gelder-den Hartog, geboren in Alblasserdam op 31 december 1879 en om het leven gekomen in Sobibor op 14 mei 1943. Zij bereikte de leeftijd van 63 jaar. Beroep: Directrice spaarbank. Haar laatst bekende woonadres was de Belekersdijk 35 (rood) in Dordrecht.
- Joseph Godschalk Stern, geboren in Alblasserdam op 25 maart 1882 en om het leven gekomen in Sobibor op 16 juli 1943. Zij bereikte de leeftijd van 61 jaar. Beroep: Controleur Joodse Raad. Haar laatstbekende woonadres was de Bakkerstraat 63 in Arnhem.

N.b.: Bij de viering van het Joodse feest ,,Toe Bisjwat,, (de verjaardag van de bomen) door de Stichting Dijksynagoge te Sliedrecht onder leiding van Ruth de Jong uit Gorinchem in januari 2002, werd ter nagedachtenis van de in de 2e wereldoorlog omgekomen familie van Straaten uit Alblasserdam een boom geplant. (Bron: blokland.dordtenazoeker.nl)

Mocht ik nog namen vergeten zijn, dan heb ik die helaas niet kunnen vinden op de plekken waar ik gezocht heb.

Tot zover deze column.

Hartelijk dank aan alle makers van de originele afbeeldingen.
Bronnen: Wikipedia en het verdere internet.

Fotos en afbeeldingen zijn bewerkt met een fotobewerkingsprogramma.
Zie hieronder een youtube filmpje over 1942.

Column nummer 11 van uw columnist.

Gerelateerde wijken:
Gerelateerde straten:
Dam

Over de columnist

Hennie van der Zouw

Hennie van der Zouw, oud leerkracht uit het basisonderwijs en inmiddels 'pensionado,' is geboren in Bolnes in de gemeente Ridderkerk en sinds 1995 inwoner van Alblasserdam. Hennie is getrouwd en vader van een zoon. Hij is geinteresseerd in computers, I.C.T., stripverhalen, sport en geschiedenis.

Hennie heeft in de laatste dertig jaar een aantal artikelen gepubliceerd in het Stripschrift, een blad met achtergrondverhalen over strips en het beeldverhaal in het algemeen.

Hennie is ook de webmaster van de websites van H.V. Anderz.


Hennie heeft, onder pseudoniem een aantal sportboeken en de eerste twee delen van een roman-cyclus geschreven en in eigen beheer gepubliceerd bij Brave New Books. De boeken over wielrennen, voetbal en schaatsen weerspiegelen Hennie 's interesse in sport. 

Er zijn onder zijn eigen naam ook drie bundels van zijn op alblasserdam.net gepubliceerde columns verschenen en ook heeft hij een tweedelige biografie over zijn vader geschreven. Heel trots is Hennie ook op het boek over Hein, de broer van zijn vader, waar hij naar vernoemd is. Inmiddels is Hennie ook begonnen aan een boek over zijn moeder.

In 2021 is de derde bundel van de columns verschenen. Columns, altijd verankert in de geschiedenis, die proberen om Alblasserdam in het grotere verband van de wereldgeschiedenis en de tijd te laten zien......


En begin van het jaar 2023 verscheen het vierde deel van de verzamelde columns van Hennie van der Zouw op Alblasserdam.net


Jan Willem Boersma uit Mijdrecht sinds vorig jaar in een illuster rijtje Alblasserdamse Burgemeesters
03 feb
Jan Willem Boersma uit Mijdrecht sinds vorig jaar in een illuster rijtje Alblasserdamse Burgemeesters
Alblasserdammer Joop Aret, van waterklerk tot hobby-fotograaf
06 dec
Alblasserdammer Joop Aret, van waterklerk tot hobby-fotograaf
Een Interview met H.V. Anderz? Maar dat is toch zeker wel een Alblasserdammer? Of niet?
07 okt
Een Interview met H.V. Anderz? Maar dat is toch zeker wel een Alblasserdammer? Of niet?
Alblasserdam zit ook onder het P.F.A.S.. 'Dark Waters' ook in Alblasserdam
25 aug
Alblasserdam zit ook onder het P.F.A.S.. 'Dark Waters' ook in Alblasserdam
Na 80 columns wordt het tijd om toch maar eens een Alblasserdammer voor te stellen
01 jun
Na 80 columns wordt het tijd om toch maar eens een Alblasserdammer voor te stellen
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.