Interview van een Alblasserdammer met een Alblasserdammer over de Alblasserdamse Scheepsbouw of iets anders

05 september 2019 door Hennie van der Zouw
Interview van een Alblasserdammer met een Alblasserdammer over de Alblasserdamse Scheepsbouw of iets anders

In de zomer van vorig jaar was ik met mijn gezin een dagje uit. We hadden ’s ochtends vroeg Alblasserdam verlaten en waren op weg gegaan.

Vraag: Kom je nog wel eens een bekende Nederlander tegen?

Die middag kwam ik ineens iemand tegen, waarvan ik het gezicht heel goed kende, maar ik kon me op het moment dat ik hem tegenkwam, absoluut niet herinneren waar ik dat gezicht van kende. De gehele dag liep ik te piekeren en te piekeren, maar ik kon het me met geen mogelijkheid herinneren.

Diezelfde zomer waren wij ook een keer in Zeeuws-Vlaanderen en brachten daar een familiebezoek aan Oostburg, maar bezochten ook meer toeristische plaatsjes zoals Hulst en Sluis. En toen we in Sluis waren, kreeg ik ineens een deja-vu. Ik zag een ANWB-bordje wat verwees naar een gehuchtje in de gemeente Sluis met de naam Turkeye en ik het herinnerde me ineens het gezicht. Het was de Turkse voetballer Bilal Bacacikoglu die tot deze zomer van 2018 bij Feyenoord had gespeeld en nu zijn carrière voortzette bij de Turkse voetbalclub Kayserispor. Hieronder: het stadion van Kayserispor. (Bron foto: Wikipedia)



Vraag: Weet je iets over de voetbalclub Kayserispor?

De opkomst van Kayserispor als voetbalclub werd in het seizoen 2005-2006 in gang gezet door hoofdcoach Ertugrul Saglam, een van de grote trainers in de clubgeschiedenis. Ertugrul Saglam werd geboren in Zonguldak in 1969 en is een voormalig Turks profvoetballer die zich na zijn actieve carrière bekwaamde in het vak van voetbalcoach.

Vraag: Wie was dat, die Ertugrul Saglam?

Ertugrul Saglam (Foto hiernaast. Bron foto: Wikipedia) begon zijn jeugdcarrière bij Eregli Erdemirspor. Op 16-jarige leeftijd haalde Fenerbahçe Ertugrul Saglam, waar hij 1 jaar in de jeugd heeft gespeeld. Hij was als speler in de jaren 90 ook actief bij Besiktas, waarvan hij ook in het seizoen 2007/2008 en het begin van 2008/2009 trainer was. Daar ging hij weg, nadat hij vond dat hij niet genoeg vertrouwen van het bestuur kreeg.

Op dit moment is hij trainer bij Kayserispor. Voorheen was hij speler van Gaziantepspor en Samsunspor. Later werd Saglam trainer bij Samsunspor en Kayserispor; met de laatstgenoemde won hij de Intertoto Cup en haalde hij UEFA Cup voetbal in het seizoen 2006/2007. Als trainer van Besiktas bereikte hij de groepsfase van de Champions League, nadat FC Zürich met 3-1 in de derde voorronde werd verslagen. Besiktas werd overigens ook in de groepsfase uitgeschakeld.

Ertugrul won daarnaast ook vele persoonlijke prijzen, zo werd hij twee seizoenen achter elkaar verkozen tot de beste trainer van Turkije en won hij aanzien als een van de genomineerde trainers die in opkomst waren in het voetbalblad Champions.

Vraag: En die stad met die vreemde naam, kun je daar iets meer over vertellen?

Zonguldak waar Ertugrul Saglam werd geboren is een stad in Turkije en de hoofdstad van de gelijknamige provincie Zonguldak. In 2000 had de stad 104.276 inwoners. Het is een van de belangrijkste havensteden aan de Zwarte Zee en is beroemd vanwege zijn kolenmijnen.

Vraag: Maar heeft Zonguldak geen connecties met de Tweede Wereldoorlog?

Jawel, de plaats Zonguldak (Foto hieronder. Bron: Wikipedia) kennen we ook nog ergens anders van. Daar werd in 2008 voor de kust de U-20 van de Duitse Kriegsmarine teruggevonden op ongeveer 26 meter diepte. (Hierboven kaartje Turkije. Bron: Wikipedia)



Vraag: De U-20, wat was dat?

De U-20 was een Duitse onderzeeboot van het Type IIB. De kiel van de U-20 werd op 1 augustus 1935 gelegd in de Germaniawerft in Kiel. Het schip werd op 1 februari 1936 in gebruik genomen door de Duitse marine.

Vanaf de in dienst name tot het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was de U-20 onderdeel van het 3de onderzeebootflottielje in Kiel. Van augustus 1939 tot oktober 1942 voer de U-20 de oorlogspatrouilles uit vanuit Noord-Duitse havens. Na oktober 1943 was de Zwarte Zee het patrouillegebied van de U-20.

Op 26 juni 1943 werd de U-20 in de Zwarte Zee aangevallen met dieptebommen, door een marineschip dat een konvooi escorteerde. De U-20 raakte hierbij zwaar beschadigd en moest terugkeren naar de basis. In augustus 1944 gaf Roemenië zich over aan het Rode Leger, waardoor de Duitse marine in de Zwarte Zee werd afgesneden van de rest van het Duitse Rijk. Op 10 september 1944 werd de U-20 met opzet afgezonken voor de Zwarte Zeekust van Turkije. De U-20 is zeventien keer op oorlogspatrouille geweest waarbij, in totaal, zestien schepen tot zinken werden gebracht met een lading van in totaal 35.212 ton. Eén ander schip werd beschadigd door een aanval van de U-20. (Hieronder een voorbeeld van een gelijke U-Boot als de U-20. Bron: Wikipedia)



Vraag: Had de U-20 ook niet iets met de torpedering van dat Deense schip de Fredensborg te maken?

Jazeker. De U-20 is onder andere ook de U-boot die op 27 januari 1940 het Deense schip de Fredensborg torpedeerde. De Fredensborg was een Deens stoomvrachtschip van 1195 ton, gebouwd door de Nederlandse scheepswerf Jan Smit Czn. in Alblasserdam. Het schip werd sinds 1923 geëxploiteerd door de Deense reder Aktieselskabet Dampskibsselskabet Dannebrog in Kopenhagen. De Fredensborg is vernoemd naar de Deense plaats Fredensborg. Het schip is tijdens de Tweede Wereldoorlog door een Duitse onderzeeboot tot zinken gebracht. Denemarken was op dat moment nog neutraal.

Het schip voer op 27 januari 1940, samen met de England vanuit Kopenhagen naar Blyth. Deze twee schepen troffen de Faro aan in zwaar weer nadat de Faro was getorpedeerd door de U-20. Tijdens het verlenen van hulp aan de Faro werd de Fredensborg net als de England ook getorpedeerd door de U-20. De torpedo van de U-20 raakte de Fredensborg midscheeps, waardoor het schip binnen 10 seconden zonk. De aanval, waarbij alle 20 opvarenden om het leven kwamen, vond plaats ongeveer 25 kilometer ten zuidoosten van Copinsay op de Orkney-eilanden.

Vraag: Waar kennen we de Fredensborg nog meer van?

Het Deense schip de Fredensborg was in Alblasserdam gebouwd op de locatie die bekend was als de De Oude Werf. De Oude Werf was een scheepswerf in het Alblasserdam die werd opgericht in 1812 en in 1950 werd overgenomen door Cornelis Verolme. Hoewel het bedrijf een familienaam droeg, werd ze in de volksmond meestal Oude Werf genoemd.

Vraag: Wie begon er als eerste op de plek van de Oude Werf?

De werf werd onder de naam C. Smit Czn. in 1812 gestart door Cornelis Smit (1784-1858), vijfde generatie van de rederij- en scheepsbouwfamilie Smit en een broer van de befaamde Fop Smit. Met hulp van zijn schoonvader legde Smit de werffaciliteiten aan en in 1814 werd het eerste schip opgeleverd, een vissersboot voor een Zeeuwse klant. (Hieronder een tewaterlating bij een werf in Alblasserdam. Bron: Wikipedia)



Vraag: Maar wie was nu ook al weer die Jan Smit?

Cornelis werd opgevolgd door zijn enige zoon, Jan (1825-1908), die het bedrijf voortzette onder de naam Jan Smit Czn. Samen met een zwager richtte Jan een tweede werf op in Katendrecht, maar die splitste zich later weer af. De werf in Alblasserdam werd geleid door Jan, later met zijn zoons Hendrik en Cornelis. Na het overlijden van Jan Smit werd de werf overgenomen door Cornelis en omgezet in een naamloze vennootschap, onder de bedrijfsnaam N.V. Scheepswerf v/h Jan Smit Czn.

Vraag: En hoe kwam Cornelis Verolme op het Alblasserdamse toneel?

Cornelis overleed in 1926 en zijn zoon Jan zette het bedrijf voort. In 1948 overleed Jan kinderloos. Vanwege een gebrek aan opvolging werd de werf in 1950 verkocht aan de scheepsbouwmagnaat Cornelis Verolme (Foto hiernaast. Bron: Wikipedia) . Deze zette de onderneming voort, vanaf 1957 onder de naam Verolme Scheepswerf Alblasserdam (V.S.A.). In 1977 kwam er een eind aan de werf. Op het werfterrein bouwde de gemeente Alblasserdam met een projectontwikkelaar een woonwijk. Aan de Noord, ter hoogte van de voormalige werf en aan de Jan Smitkade, ligt thans de steiger van de waterbus.

Vraag: Mijn vrouw heeft als tweede naam Adriana, heeft dat er ook nog iets mee te maken?

De Oude Werf bouwde aanvankelijk veel houten vissersboten, al snel werden deze gevolgd door schepen voor de grote vaart, zoals barken en brikken. Een van de eerste stalen schepen die deze werf bouwde, was het in 1892 afgeleverde fregat Adriana. Vanaf de eeuwwisseling bouwde de werf een grote verscheidenheid aan schepen voor grote en kleine afnemers, waaronder de Koninklijke Rotterdamsche Lloyd, Van Ommeren en Wijsmuller. Ook bouwde de werf een groot aantal sleepschepen.

Vraag: Wat bouwden ze op de Oude werf voor Wijsmuller?

Voor Rederij Wijsmuller, ook wel Bureau Wijsmuller genoemd bouwden ze een aantal sleepboten die de Alblasserdamse faam over de wereldzeeën verspreidden. Een betere reclame voor Alblasserdam en Nederland is er niet geweest.

Vraag: Wat heeft Alblasserdam met de Nederlandse Geschiedenis Canon te maken?

Wel, zoals je boven bij een aantal antwoorden nog wel terug kunt lezen, heeft de familie Smit, oorspronkelijk afkomstig uit Kinderdijk, veel betekend voor de Nederlandse Scheepsbouw, vooral in de negentiende eeuw. En dus zou het heel goed te verdedigen zijn als de scheepsbouw van de familie Smit in de Canon van de Nederlandse Geschiedenis wordt opgenomen.

Vraag: Wat had die Turkse voetballer van Feyenoord trouwens met de Nederlandse sleepvaart te maken?

Niets, helemaal niets. Maar zo zijn we via Turkije wel weer helemaal terug in Alblasserdam gekomen. Wat het niet meer herinneren van een bekend gezicht allemaal niet kan losmaken bij iemand……

Met dank aan de makers van de oorspronkelijke foto's en de hieronderstaande video.
Bron foto's: Pixabay en Wikipedia.
Foto bovenaan de column: Sleepboot de Elbe. (Bron foto: Wikipedia)

Hieronder nog een mooi youtube filmpje over sleepboten.

Column 58 van uw Columnist.

Gerelateerde wijken:
Gerelateerde straten:
Dam

Over de columnist

Hennie van der Zouw

Hennie van der Zouw, oud leerkracht uit het basisonderwijs en inmiddels 'pensionado,' is geboren in Bolnes in de gemeente Ridderkerk en sinds 1995 inwoner van Alblasserdam. Hennie is getrouwd en vader van een zoon. Hij is geinteresseerd in computers, I.C.T., stripverhalen, sport en geschiedenis.

Hennie heeft in de laatste dertig jaar een aantal artikelen gepubliceerd in het Stripschrift, een blad met achtergrondverhalen over strips en het beeldverhaal in het algemeen.

Hennie is ook de webmaster van de websites van H.V. Anderz.


Hennie heeft, onder pseudoniem een aantal sportboeken en de eerste twee delen van een roman-cyclus geschreven en in eigen beheer gepubliceerd bij Brave New Books. De boeken over wielrennen, voetbal en schaatsen weerspiegelen Hennie 's interesse in sport. 

Er zijn onder zijn eigen naam ook drie bundels van zijn op alblasserdam.net gepubliceerde columns verschenen en ook heeft hij een tweedelige biografie over zijn vader geschreven. Heel trots is Hennie ook op het boek over Hein, de broer van zijn vader, waar hij naar vernoemd is. Inmiddels is Hennie ook begonnen aan een boek over zijn moeder.

In 2021 is de derde bundel van de columns verschenen. Columns, altijd verankert in de geschiedenis, die proberen om Alblasserdam in het grotere verband van de wereldgeschiedenis en de tijd te laten zien......


En begin van het jaar 2023 verscheen het vierde deel van de verzamelde columns van Hennie van der Zouw op Alblasserdam.net


Jan Willem Boersma uit Mijdrecht sinds vorig jaar in een illuster rijtje Alblasserdamse Burgemeesters
03 feb
Jan Willem Boersma uit Mijdrecht sinds vorig jaar in een illuster rijtje Alblasserdamse Burgemeesters
Alblasserdammer Joop Aret, van waterklerk tot hobby-fotograaf
06 dec
Alblasserdammer Joop Aret, van waterklerk tot hobby-fotograaf
Een Interview met H.V. Anderz? Maar dat is toch zeker wel een Alblasserdammer? Of niet?
07 okt
Een Interview met H.V. Anderz? Maar dat is toch zeker wel een Alblasserdammer? Of niet?
Alblasserdam zit ook onder het P.F.A.S.. 'Dark Waters' ook in Alblasserdam
25 aug
Alblasserdam zit ook onder het P.F.A.S.. 'Dark Waters' ook in Alblasserdam
Na 80 columns wordt het tijd om toch maar eens een Alblasserdammer voor te stellen
01 jun
Na 80 columns wordt het tijd om toch maar eens een Alblasserdammer voor te stellen
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.