Tien Generaties van de Alblasserdamse familie Smit en hun plaats in de Wereldgeschiedenis

05 juni 2014 door Hennie van der Zouw
Tien Generaties van de Alblasserdamse familie Smit en hun plaats in de Wereldgeschiedenis

Smit is de naam van een familie van reders, scheeps-bouwers en industriëlen. De familie omvat oprichters van tal van industriële bedrijven die soms tot op de dag van heden nog steeds voortbestaan, en deze familie heeft haar wortels in Alblasserdam. De meeste leden van deze familie waren ook daar of in de directe omgeving (Slikkerveer, Nieuw-Lekkerland, Zwijndrecht, enz.) woonachtig.

De belangrijkste en ook bekendste leden van de familie Smit laten we hier even passeren.

Voor de eerste generatie Smit moeten we een heel stuk terug in de tijd: De grondlegger van de familie en oudst bekende telg was namelijk een zekere Jacques Smit Luijdertszoon, gestorven in 1695 en smid van beroep in Alblasserdam. In het jaar dat hij stierf, overleed ook een heel bekende Nederlander, en wel Christiaan Huygens, Nederlands wiskundige, astronoom en fysicus. Huygens overlijdt op 8 juli 1695 op 66-jarige leeftijd,

Op de eerste generatie van de familie Smit volgt natuurlijk de tweede generatie Smit:

Van Jacques Luidertszoon Smit’s kinderen zijn de onderstaande twee de belangrijkste:

Als eerste Goris Jacqueszoon Smit, geboren in Alblasserdam op 2 augustus 1654, en overleden, ook in Alblasserdam op 20 oktober 1730. Goris Smit was eveneens smid van beroep.

Als tweede is zoon van Jacques Luidertszoon is vermeldenswaard: Jan Jacques Smit is geboren in Alblasserdam op 25 juni 1662 en overleden, ook in Alblasserdam op 21 oktober 1740. Jan Jacques werd echter timmerman en scheepsbouwer. Hij bezat twee werven voor houten schepen: één in Alblasserdam en één in Kinderdijk.

In de Nederlandse geschiedenis is 1740 in drie opzichten een bijzonder jaar. Tussen 9 en 11 oktober 1740 worden er in Batavia in Nederlands-Indie tussen de 5.000 en 10.000 Chinezen door de Europese inwoners van de stad vermoord. En van 23 tot 24 december is er watersnood in het rivierengebied van Zuid-Holland. De Lekdijk tussen Ameide en Lexmond breekt door, waardoor de Vijfherenlanden onderlopen. Ook in de Betuwe, de Tielerwaard, de Alblasserwaard en het land van Heusden en Altena breken de dijken door en komt het land onder water te staan. Ten minste 8 mensen verdrinken. En op 20 oktober van het jaar 1740 wordt Belle van Zuylen geboren.

En dan zijn we inmiddels bij de derde generatie van de familie Smit aangekomen:

Van Jan Jacques' kinderen zijn de onderstaande twee zonen de belangrijkste:

Cornelis Janszoon Smit, geboren in Alblasserdam, op 13 februari 1709 en gestorven in Alblasserdam op 15 december 1783. Ook hij was timmerman en scheepsbouwer.

En als tweede kennen we Fop Janszoon Smit, geboren in Alblasserdam op 2 december 1705, en aldaar overleden op 6 augustus 1791. Hij was eigenaar was van een scheepswerf te Kinderdijk.

Het sterfjaar van Fop Janszoon Smit, 1791 is eigenlijk veel bekender gebleven als het jaar waarin op 5 december Wolfgang Amadeus Mozart, componist en dirigent op slechts 35-jarige leeftijd overleed.

De vierde generatie Smit:

Van Fops kinderen is een enkele zoon van belang: en wel Jan Foppe Smit, geboren in Alblasserdam op 25 november 1742, en overleden aldaar op 8 september 1807. Hij was eigenaar van een scheepswerf te Kinderdijk. Jan Foppe Smit was getrouwd met Marrigje Ceele.

En 1807 toen Jan Foppe overleed was ook het jaar waarin op 12 januari de Leidse buskruitramp plaats vond. Nabij het Rapenburg in Leiden vloog op deze ‘Koppermaandag’ een kruitschip de lucht in. Er vallen ongeveer 160 doden en 2000 gewonden, en 218 huizen worden verwoest. 1807 is ook het jaar waarin op 19 januari Robert E. Lee, Amerikaans generaal van de Geconfedereerden in de Amerikaanse Burgeroorlog, (overleden in 1870) geboren werd.

Dan komen we bij de vijfde generatie van de familie Smit, en daar komen we een hele beroemde telg tegen. Maar eerst nog even een andere telg van Jan Foppe: en wel een zekere Cornelis Smit, geboren in Alblasserdam op 18 april 1784, en aldaar ook overleden op 12 juni 1858. Hij richtte in 1812 de "Oude Werf" te Alblasserdam op.

Maar dan komt Fop Smit tevoorschijn. Hij werd geboren in Alblasserdam op 11 oktober 1777 en overleed in Nieuw-Lekkerland op 25 augustus 1866. Fop Smit was de oprichter van een sleepdienst, die later zou opgaan in het wereldberoemde ‘Smit Internationale’. Ook was Fop Smit Ambachtsheer van Nieuw-Lekkerland.

Fop Smit was een reder en scheepsbouwer, laten we nog eens even wat dieper in zijn levensgeschiedenis graven. Hij was de grondlegger van het sleep- en bergingsbedrijf L. Smit & Co., wat later is samengegaan met Internationale Sleepdienst tot Smit Internationale - dat in 1842 opgericht werd als sleepdienst, met één stoomsleepboot. In 2008 had het bedrijf een omzet van 708 miljoen euro.

In 1838 bouwde Fop Smit uit Kinderdijk zijn eerste schip: een Oost-Indiëvaarder. Vier jaar later bouwde hij een stoomsleepboot om een sleepdienst te beginnen tussen Helvoet en Brouwershaven, Dordrecht en de Noordzee, in opdracht van een aantal reders en verzekeraars.

Het bedrijf van Fop Smit richtte zich steeds meer op sleepdiensten en bouwde in de loop der jaren een flink aantal sleepboten. In 1900 werd de Internationale Sleepdienst opgericht.

In 1847 werd in opdracht van reder Willem Ruys de schoenerbrik Industrie gebouwd bij Fop Smit aan de Kinderdijk, dit was het eerste ijzeren zeilschip dat werd gebouwd in Nederland. De bedrijven van Smit zouden uitgroeien tot Smit Internationale, IHC Holland en SBM Offshore.

In 1853 bouwde Fop Smit de eerste ijzeren klipper, de California van 663 ton voor de rederij Louis Bienfait & Zn. Op de eerste reis voer kapitein Jaski in 86 dagen van het Engelse Duins naar Port Adelaide in Australie. Andere bekende klippers waren de Kosmopoliet II uit 1862 en de Noach I tot VI. De Noach I voer in iets meer dan 65 dagen van Anjer aan Straat Soenda tot The Lizard in het Engelse Kanaal.

Fop Smit huwde op 29 juni 1806 te Alblasserdam met Jannigje Pieterse Mak. Het graf van de familie Smit is te vinden aan de Lekdijk te Nieuw-Lekkerland.

Smit Internationale is van oudsher een Nederlands bedrijf dat internationale bekendheid geniet op het gebied van sleepdiensten, berging van scheepswrakken en bescherming van het milieu bij scheepsongelukken. Ook richt het bedrijf zich op het management van haventerminals in opdracht van andere bedrijven. Het bedrijf is overgenomen door Boskalis per 5 mei 2010 en van de beurs Euronext gehaald nadat Boskalis 95% van de aandelen verworven had.

In het begin van de twintigste eeuw was er zware concurrentie tussen L. Smit & Co. (zoals het bedrijf toen heette) en Internationale Sleepdienst. In 1923 fuseerden de beide bedrijven en ontstond Smit Internationale. Langzaamaan werden ook maritieme bergingswerkzaamheden onderdeel van de bezigheden van het bedrijf. Zo verwijderde Vd Tak, als onderdeel van Smit, in 1957 41 wrakken uit het Suezkanaal. Het bedrijf is zich tenslotte ook gaan richten op dienstverlening aan maritieme bedrijven.

Op 11 februari 2008 neemt Smit de resterende 50% aandelen URS (het Belgische Unie van Redding- en Sleepdienst) over van het Duitse Fairplay Towage. Hiermee wordt Smit eigenaar van dit Antwerpse sleepbedrijf met 620 mensen in dienst en een omzet van € 105 miljoen. Smit versterkte hiermee haar positie op de Belgische sleepmarkt. Smit betaalde € 182,5 miljoen voor dit aandelenpakket.

Maar in september 2008 meldde de Nederlandse baggergroep Royal Boskalis Westminster dat zij Smit wilden overnemen. Het bod bedroeg € 62,50 per aandeel ofwel een totaalbedrag van € 1.113 miljoen. De directie van Smit vond het bod te laag en FNV Bondgenoten vond de voorgestelde opdeling van Smit niet wenselijk. Zonder het voorstel aan de beleggers voor te leggen wees Smit het als vijandig bestempelde bod radicaal af. Eerder had het al een bod van € 300 miljoen van Boskalis op de terminal divisie afgewezen. Desalniettemin had Boskalis een belang van 20% in Smit in handen gekregen via aandelentransacties op de beurs. Op 4 december van datzelfde jaar trok Boskalis het bod in.

Een jaar later echter, op 12 november 2009, werd bekendgemaakt dat Smit Internationale en Boskalis gingen fuseren. Smit bleef wel onder de eigen naam verder opereren vanwege de wereldwijde naamsbekendheid. Het bod had een waarde van € 1,35 miljard, inclusief € 250 miljoen aan schulden die Smit had uitstaan. De grootaandeelhouders van Smit, Delta Lloyd Groep en Janivo, hadden inmiddels al ingestemd met het fusieplan. Inclusief het belang dat Boskalis al in Smit had opgebouwd, was 44% van de aandeelhouders voor het bod.

Op 27 maart 2010 stemden de aandeelhouders in met de overname van Smit door Boskalis. Boskalis betaalde € 60 per aandeel in contanten. Smit zou volgens de directie van Boskalis al haar activiteiten kunnen voortzetten. Het nieuwe samengesmolten concern heeft bijna 14.000 werknemers. Op 5 mei 2010 werd de beursnotering van Smit beëindigd.

Maar nu weer terug naar de familie Smit en het jaar 1866, het jaar waarin Fop Smit overleed. Op 15 oktober van 1866 ging  het Kanaal door Zuid-Beveland open voor het scheepvaartverkeer. Het bijna 11 kilometer lange kanaal verbindt de Oosterschelde met de Westerschelde en is daarmee een belangrijke schakel geworden in de druk bevaren route tussen de havens van Rotterdam en Antwerpen, Terneuzen en Gent. Op 31 oktober van datzelfde jaar begonnen de graafwerkzaamheden voor de Nieuwe Waterweg. Kroonprins Willem gaf hiervoor het startsein. Op 26 november van hetzelfde jaar strandde het schip de Cornelia bij Ouddorp. Doordat een door de bemanning overboord gegooide fles werd gevonden werden de 26 opvarenden op twee na gered. Ook in 1866 vielen er 21.000 doden bij  een choleraepidemie in Nederland. In Amsterdam, dat al een waterleidingnet heeft, viellen nauwelijks slachtoffers. De druk werd hierdoor groot om ook andere steden van leidingwater te gaan voorzien. Ook in 1866 vond Alfred Nobel het dynamiet uit, en in 1866 werd ook Johannes de Heer de Nederlandse Evangelist geboren.

De zesde generatie van de familie Smit kent de volgende bekende personen:

Van Cornelis Smits kinderen kan eerst worden genoemd: Jan Corneliszoon Smit, geboren in Alblasserdam op 21 januari 1825 en aldaar overleden op 19 februari 1908. deze Jan Smit was eigenaar van de "Oude Werf".

Laten we weer even terugkeren naar Fop Smit. Van Fops kinderen kunnen worden genoemd:

Jan Fopszoon Smit, geboren in Nieuw-Lekkerland op 13 maart 1811, en overleden in het Rotterdamse Kralingen op 6 februari 1875. Hij was de oprichter van de Scheepswerf "Jan Smit" te Slikkerveer en gehuwd met Johanna Pot, telg uit een andere familie van scheepsbouwers.

Ook een zoon van Fop Smit was Leendert Smit, geboren in Nieuw-Lekkerland op 11 februari 1813, en overleden in Kinderdijk op 9 december 1893. Hij trouwde met Neeltje Smit, telg uit de eigen familie, nam de werf van zijn vader over en noemde deze: Leen Smit & Zn..

Het jaar 1893 bracht ons nog een aantal verrassingen: Japan gingt over op de Gregoriaanse kalender. Het eerste nummer van de krant De Telegraaf verschijnt. Op 11 januari, tijdens nationale wedstrijden op het Paterswoldsemeer verbeterde Jaap Eden het wereldrecord op de 1500 meter en bracht het op 2 minuten en 35 seconden. Op 13 januari werd diezelfde Jaap Eden op het Museumplein in Amsterdam de eerste ISU-wereldkampioen hardrijden op de schaats. Koningin Liliuokalani van Hawaï wordt door een staatsgreep van de Amerikaanse suikerplantagehouders van de troon gestoten en het land wordt door de Verenigde Staten geannexeerd. En het handelsmerk Coca-Cola werd geregistreerd.

En zo zijn we bij de zevende generatie van de familie Smit aangekomen: Van Jan Corneliszoon Smits kinderen kunnen de volgende worden genoemd:

Cornelis Smit, geboren in Alblasserdam op 1 juni 1854, en overleden aldaar op 26 april 1926. Hij was eigenaar van de "Oude Werf".

Jan Ullrich Smit, geboren in Alblasserdam op 28 juli 1863, en overleden aldaar op 7 januari 1928, was de stichter van "Werf de Noord", en mede-oprichter van het Alblasserdamse drinkwaterbedrijf, en stichter van de acetyleen- en zuurstoffabriek "De Alblas".

Van Jan Fopzoon Smits kinderen kunnen de volgende twee zoons worden genoemd:

Johannes Smit, geboren in Slikkerveer in 1839, en overleden in Loosduinen op 27 januari 1921. Hij begon op de werf "Jan Smit" een breeuwwerkfabriek, die zich later tot een klinknagel- en schroefboutenfabriek ontwikkelde.

Als tweede zoon komen we Arie Smit tegen. Hij werd geboren in Slikkerveer op 1 mei 1845, en overleed in Den Haag op 10 mei 1935. Arie Smit was de oprichter van de scheepswerf Koninklijke Maatschappij de Schelde te Vlissingen. Hij trouwde met Antje Pot, dochter van Adriaan Pot en Cornelia Smit, een telg uit de eigen familie.

Deze Arie Smit was dus een Nederlands scheepsbouwer en politicus. Hij kreeg zijn opleiding in het familiebedrijf van zijn grootvader Fop Smit en vader Jan Smit. In 1873 zag hij de mogelijkheden van de terreinen van het voormalige Marine Etablissement in Vlissingen, en verkreeg het terrein in erfpacht. Hij vestigde hier in 1875 de scheepswerf en machinefabriek Koninklijke Maatschappij De Schelde (KMS). Van 1875 tot en met 1925 was hij president-commissaris van het bedrijf.

In Zeeland bekleedde Arie Smit enkele bestuurlijke functies, zoals burgemeester van Vlissingen (1879-1888) en Statenlid (1882-1886). In 1886 koos het district Middelburg hem tot lid van de Tweede Kamer voor de liberalen. Hij was een deskundig, maar weinig opvallend Kamerlid, dat vooral sprak over marine-aangelegenheden. Na in 1888 niet herkozen te zijn, keerde hij in 1891 terug als Kamerlid voor het district Ridderkerk. Hij bleef dat tot en met 1897. Van 1905 tot en met 1912 was hij lid van de gemeenteraad van Den Haag en lid van Provinciale Staten van Zuid-Holland. In 1907 werd hij werd benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. In 2009 werd een nieuwe reddingsboot van de Reddingsbrigade in Vlissingen naar hem genoemd.

In 1935, het sterfjaar van Arie Smit gebeuren onder andere de volgende bijzondere dingen: Op 14 juli stort een KLM Fokker F22 "Kwikstaart" vlak na de start neer op een dijk naast Schiphol. Vier bemanningsleden en twee passagiers komen om - 14 andere inzittenden overleven de crash. En op 29 augustus komt de Belgische koningin Astrid om bij een auto-ongeluk.

De achtste generatie van de familie Smit:

Van Cornelis' kinderen kan worden genoemd: Jan Smit, geboren in Alblasserdam op 6 september 1882, en overleden op 7 oktober 1948. Jan Smit was eigenaar van de "Oude Werf". Na zijn dood, in 1950, werd deze werf verkocht aan Cornelis Verolme, die hem omdoopte in: "Verolme Scheepswerf Alblasserdam".

Van Johannes Smits kinderen kan worden genoemd: Willem Benjamin Smit, geboren in Slikkerveer op 9 november 1860, en overleden aldaar op 20 augustus 1950, was de grondlegger van de elektrotechnische industrieën Smit Slikkerveer, EMF Dordt en Smit Nijmegen.

Van Jan Ullrichs kinderen kan worden genoemd:

Johann Christiaan Smit, geboren in Alblasserdam op 26 oktober 1892, en overleden aldaar op 20 mei 1975, was eigenaar van Werf de Noord. Hij trouwde met Petronella van der Giessen uit een andere scheepsbouwersfamilie.

Cornelis Fop Smit, geboren in Alblasserdam op 6 oktober 1902 en overleden aldaar op 22 januari 1945, was directeur van acetyleen- en zuurstoffabriek "De Alblas".

In 1950, toen Cornelis Verolme de ‘Oude Werf “ kocht werd er ook een WK Voetbal georganiseerd in Brazilie, en op 16 juli wist Uruguay de wereldtitel te winnen door gastland Brazilië in de Finale van dit WK voetbal met 2-1 te verslaan.

En zo zijn we bij de negende generatie van de familie Smit aangekomen:

Van Johann Christiaans kinderen kunnen we noemen: Jan Ullrich Smit, geboren in Alblasserdam op 4 juni 1918, en overleden aldaar op 4 februari 1986. Hij was tot 1962 eigenaar van scheepswerf "de Noord", en daarna, samen met zijn neef Piet Jan van der Giessen, eigenaar van de scheepswerf "Van der Giessen de Noord".

In 1962 en wel op 16 april zong Bob Dylan voor het eerst zijn grote hit Blowin' in the Wind voor publiek in een zaaltje in Greenwich Village, New York.

En ten slotte hier nog een Smit uit de tiende generatie van de familie Smit: Want van Jan Ullrichs kinderen kunnen we nog vermelden: Johan Christiaan Cornelis Smit, geboren in Alblasserdam op 23 mei 1942. Hij was directeur van de Marinewerf "Van der Giessen de Noord".

1942 is om veel redenen ook een gedenkwaardig jaar. In Berlijn wordt de Wannsee-conferentie gehouden. Hooggeplaatste nazi's vergaderden daar over de Endlösung der Judenfrage (de 'eindoplossing van het Jodenprobleem'). Besloten werd de Joden te vermoorden; een aantal van hen willen ze eerst nog als dwangarbeider gaan inzetten.

Op 27 januari wordt in Winterswijk een temperatuur gemeten van -27,4 C. Dit is tot op heden voor Nederland een absoluut kouderecord.

En op 14 februari wordt in Rotterdam de Maastunnel geopend. De overwelving is 1426 meter lang, de tunnel zelf meet 1070,15 meter. Er is bijna vijf jaar aan gewerkt, en vele nazaten van de Smitten familie zullen hier in de afgelopen 72 jaar door deze tunnel gereden zijn……….

Bronnen: Wikipedia en het verdere internet.
Foto's bewerkt met Fotosketcher.
Hartelijk dank aan de originele makers van de foto's en video's.


Column nummer 15 van uw columnist.

Gerelateerde wijken:
Gerelateerde straten:

Over de columnist

Hennie van der Zouw

Hennie van der Zouw, oud leerkracht uit het basisonderwijs en inmiddels 'pensionado,' is geboren in Bolnes in de gemeente Ridderkerk en sinds 1995 inwoner van Alblasserdam. Hennie is getrouwd en vader van een zoon. Hij is geinteresseerd in computers, I.C.T., stripverhalen, sport en geschiedenis.

Hennie heeft in de laatste dertig jaar een aantal artikelen gepubliceerd in het Stripschrift, een blad met achtergrondverhalen over strips en het beeldverhaal in het algemeen.

Hennie is ook de webmaster van de websites van H.V. Anderz.


Hennie heeft, onder pseudoniem een aantal sportboeken en de eerste twee delen van een roman-cyclus geschreven en in eigen beheer gepubliceerd bij Brave New Books. De boeken over wielrennen, voetbal en schaatsen weerspiegelen Hennie 's interesse in sport. 

Er zijn onder zijn eigen naam ook drie bundels van zijn op alblasserdam.net gepubliceerde columns verschenen en ook heeft hij een tweedelige biografie over zijn vader geschreven. Heel trots is Hennie ook op het boek over Hein, de broer van zijn vader, waar hij naar vernoemd is. Inmiddels is Hennie ook begonnen aan een boek over zijn moeder.

In 2021 is de derde bundel van de columns verschenen. Columns, altijd verankert in de geschiedenis, die proberen om Alblasserdam in het grotere verband van de wereldgeschiedenis en de tijd te laten zien......


En begin van het jaar 2023 verscheen het vierde deel van de verzamelde columns van Hennie van der Zouw op Alblasserdam.net


Jan Willem Boersma uit Mijdrecht sinds vorig jaar in een illuster rijtje Alblasserdamse Burgemeesters
03 feb
Jan Willem Boersma uit Mijdrecht sinds vorig jaar in een illuster rijtje Alblasserdamse Burgemeesters
Alblasserdammer Joop Aret, van waterklerk tot hobby-fotograaf
06 dec
Alblasserdammer Joop Aret, van waterklerk tot hobby-fotograaf
Een Interview met H.V. Anderz? Maar dat is toch zeker wel een Alblasserdammer? Of niet?
07 okt
Een Interview met H.V. Anderz? Maar dat is toch zeker wel een Alblasserdammer? Of niet?
Alblasserdam zit ook onder het P.F.A.S.. 'Dark Waters' ook in Alblasserdam
25 aug
Alblasserdam zit ook onder het P.F.A.S.. 'Dark Waters' ook in Alblasserdam
Na 80 columns wordt het tijd om toch maar eens een Alblasserdammer voor te stellen
01 jun
Na 80 columns wordt het tijd om toch maar eens een Alblasserdammer voor te stellen
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.