Waarom zou je de Alblasserdamse Bibliotheek sluiten als het Rijk je per 2026 verplicht een volledige Bibliotheek per gemeente te hebben???

07 juni 2025 • 10:17 door Hennie van der Zouw

Op 5 juni 2025 verscheen in Alblasserdam het volgende bericht: https://www.alblasserdam.net/nieuws/114150/sluiting-bibliotheek-alblasserdam-dreigt-schrijf-in-ons-vriendenboek​

Dat onze bibliotheek in de Rederij met sluiting wordt bedreigd lijkt me eigenlijk een heel vreemd verhaal. Daarom heb ik het eens proberen uit te zoeken bij de Rijksoverheid. Hieronder volgt datgene wat er bij het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over de toekomst van de Nederlandse Bibliotheken te vinden is.

-.-

De laatste jaren hebben in heel Nederland overheden bezuinigd op bibliotheken. Veel wijken en dorpen hebben geen bibliotheek meer of alleen een afhaalpunt voor boeken. Het kabinet wil dat elke gemeente een volwaardige bibliotheek heeft. Gemeenten krijgen daarvoor extra geld en vanaf 2025 ook een wettelijke taak, ook wel zorgplicht genoemd.

Door de bezuinigingen moeten inwoners van steden en dorpen steeds verder reizen om een bibliotheek te bezoeken. Niet alle gemeenten hebben een volwaardige openbare bibliotheek. En in verschillende wijken en dorpen is alleen nog een afhaalpunt voor boeken of stopt alleen een bibliotheekbus (bibliobus).

Veel bibliotheken hebben te weinig ruimte of personeel of te weinig boeken, tijdschriften, muziek of games.

Openbare bibliotheken staan door bezuinigingen onder hoge druk, zo bleek al in 2019 uit de evaluatie van de Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob).

Iedereen een volwaardige bieb in de buurt

Iedere inwoner moet volgens het kabinet binnen een redelijke afstand toegang hebben tot een volwaardige openbare bibliotheek. Dat staat in de Kamerbrief over het versterken van het stelsel van openbare bibliotheken.

Openbare bibliotheek is goed voor persoonlijke ontwikkeling

De bibliotheek levert een bijdrage aan de persoonlijke ontwikkeling van mensen. Bijvoorbeeld door laaggeletterdheid te bestrijden. Of door ervoor te zorgen dat mensen meer gaan lezen. Ook stopt leren niet na de afronding van het onderwijs, maar gaat het een leven lang door. Daar levert de bibliotheek ook een bijdrage aan. De overheid heeft een rol bij het toegankelijk maken van bronnen en informatie via de openbare bibliotheek.

Volwaardige bibliotheek biedt 5 maatschappelijke functies

Bibliotheken zijn er niet alleen om boeken uit te lenen, maar ook om voor bijvoorbeeld taalcursussen en computertrainingen voor beginners. En om culturele activiteiten, voorleesmiddagen, inloopkoffie of belastingspreekuren te organiseren. Volgens de Bibliotheekwet, officieel de Wet Stelsel Openbare Bibliotheekvoorzieningen (Wsob), hebben bibliotheken 5 maatschappelijke functies of taken:

1. Kennis en informatie beschikbaar stellen
   Bijvoorbeeld door boeken uit te lenen, een informatiepunt digitale overheid in te richten, en informatiebijeenkomsten te organiseren over gezondheid, vrijwilligerswerk of duurzaamheid.
2. Mogelijkheden bieden voor ontwikkeling en educatie
   Bijvoorbeeld door taaltrainingen te geven aan volwassenen die niet goed kunnen lezen en schrijven, of om op lagere scholen een les over mediawijsheid te geven, bijvoorbeeld om nepnieuws te herkennen.
3. Stimuleren om te lezen
   Bijvoorbeeld door leesclubs op te zetten, voorleesmiddagen te organiseren of door ouders en medewerkers van kinderdagverblijven te stimuleren om voor te lezen. 
4. Ontmoetingen en debatten organiseren
   Bijvoorbeeld door een themacafé, lunch, quiz of markt te organiseren. Of door verkiezingsdebatten te organiseren.
5. Mensen laten kennismaken met kunst en cultuur
   Bijvoorbeeld door lezingen, exposities, films, concerten, stadswandelingen, workshops en voorstellingen te organiseren.

Maatregelen voor meer volwaardige bibliotheken in de buurt

Om te zorgen dat iedereen een volwaardige bibliotheek op redelijke afstand krijgt, neemt het kabinet onder andere de volgende maatregelen:

• Extra geld voor bibliotheken in gemeenten die dit het hardst nodig hebben
  Gemeenten konden in 2023 en 2024 geld aanvragen voor een nieuwe of betere bibliotheek, via de Regeling eenmalige specifieke uitkeringen lokale bibliotheekvoorzieningen. Hiervoor was totaal € 56 miljoen van de Rijksoverheid beschikbaar. De regeling is nu gesloten.
  
  Dit extra geld ging in de eerste plaats naar gemeenten die geen bibliotheek hebben. Ook gemeenten waar de inwoners lang moeten lopen of fietsen om bij de bieb te komen hebben voorrang gekregen. Net als gemeenten met veel inwoners met bijvoorbeeld een laag inkomen, of die moeite hebben met lezen. 
  
  De bijzondere gemeenten die samen Caribisch Nederland vormen, krijgen in 2024 € 2 miljoen voor hun bibliotheken. 
  
  
• Wettelijke zorgplicht gemeenten voor genoeg volwaardige bibliotheken
  Gemeenten en provincies moeten vanaf 2026 zorgen voor voldoende en volwaardige bibliotheken. De gewijzigde Wsob zal voor alle gemeenten gelden. De bekostiging van deze zorgplicht zal via het gemeentefonds verlopen.
  
  
• Meer boeken online
  De komende jaren wil de Rijksoverheid ook de online bibliotheek uitbreiden. Dat staat in de Kamerbrief over het versterken van het stelsel van openbare bibliotheken.
  
• Meer geld om lezen op scholen te bevorderen
  Om te zorgen dat meer leerlingen gaan lezen gaat er meer geld naar de Bibliotheek op school. De Bibliotheek op school helpt  kinderen plezier te ontdekken in lezen, zowel op school als thuis. Maar ook om beter te lezen, nieuwe woorden te leren, en kritisch en bewust met media om te gaan. Dat staat in de Kamerbrief over het versterken van het stelsel van openbare bibliotheken.

Documenten

Met dank aan de oorspronkelijke makers van de afbeeldingen.