Einde van de wereld en dus ook van Alblasserdam vond gelukkig niet plaats op 26 September 1983

26 september 2017 door Hennie van der Zouw
Einde van de wereld en dus ook van Alblasserdam vond gelukkig niet plaats op 26 September 1983

Vierendertig jaar geleden. Het lijkt zo lang geleden, en we hebben er nog nooit bij stilgestaan, maar 26 September 1983 is een zeer belangrijke dag in de wereldgeschiedenis. Achteraf gezien misschien wel de allerbelangrijkste dag in de afgelopen honderden jaren. Op die dag kroop de wereld door het oog van de naald, en dus ook Alblasserdam.

Wat deed u toen? Weet u nog wat u deed op deze dag? En…, wat weet u nog van september 1983? En in het bijzonder van de 26e van die maand? Alvorens we gaan kijken wat er nu op die 26e september van het jaar 1983 voor bijzonders is gebeurd, gaan we eerst kijken wat er zich allemaal rondom die datum afspeelde in de wereld en Alblasserdam, om de belangwekkende gebeurtenis zo even in goed perspectief te plaatsen.

Augustus 1983
De augustusmaand van 1983 zal voor mij altijd in het teken staan van een persoon. Een slachtoffer. Want op 20 augustus van die maand steekt in Amsterdam een 16-jarige skinhead de 15-jarige Antilliaanse jongen Kerwin Duinmeijer neer. Deze overlijdt een dag later in het ziekenhuis. Ook in Alblasserdam werd in vele huizen bij dit nieuws met de hoofden geschud…., waarom moest dit nu, waar was dit voor nodig?

Ook onvergetelijk voor mij is een gebeurtenis die zich helemaal aan de andere kant van de wereld afspeelde en wel in de Filippijnen op het vliegveld van Manilla. Want bij zijn terugkeer uit zijn ballingschap op 21 augustus van dit jaar 1983 wordt de Filipijnse oppositieleider Benigno Aquino jr. bij het verlaten van zijn vliegtuig in Manilla op de vliegtuigtrappen doodgeschoten.

Maar gelukkig gebeuren er ook nog wel leuke dingen in die maand augustus, want op 27 augustus wordt in het Wagener-stadion in Amstelveen de Nederlandse mannenhockeyploeg voor het eerst in de geschiedenis Europees Kampioen.

Maar er zijn ook wereldwijde protesten aan de gang, onder andere tegen de wapenwedloop van die jaren. Op 27 augustus nemen ten minste 250.000 mensen in de Amerikaanse hoofdstad Washington deel aan een betoging voor de rechten van de zwarte minderheid, voor het recht op arbeid, voor de vrede en tegen de wapenwedloop.

En weer even terug naar ons land, naar Amsterdam, waar iets gebeurde wat we ook in Alblasserdam met kippenvel op ons lichaam volgden, op 27 augustus wordt in Amsterdam betoogd tegen het groeiende racisme in de samenleving, dit natuurlijk ook naar aanleiding van de moord op Kerwin Duinmeijer.

September 1983
Op 1 september van dit jaar wordt een Zuid-Koreaans passagiersvliegtuig boven het Russische grondgebied neergeschoten. Alle 269 passagiers en bemanningsleden komen om het leven. (Korean Air-vlucht 007).

Op 10 september van dit jaar sterft Jon Brower Minnoch, de zwaarste man en de op één na zwaarste mens die ooit geleefd heeft, met als hoogst behaalde gewicht 635 kilogram, aan zogenaamde Morbide Obesitas op 41-jarige leeftijd. Hoogstwaarschijnlijk heeft u dit bericht nooit gelezen en zeker niet deze naam onthouden.

Het is ook de tijd van de Bende van Nijvel. Op 17 september overvalt De Bende van Nijvel de winkel Colruyt in Nijvel in Belgie. Resultaat zijn 3 doden (1 agent en het koppel Fourez-Dewit).

Ook in de internationale politiek gebeurt deze maand het een en ander. Op 17 september zie de Russische minister van Buitenlandse Zaken Andrej Gromyko af van deelname aan de op 20 september beginnende Algemene Vergadering van de VN in New York, omdat zijn veiligheid niet kan worden gewaarborgd. De Amerikaanse regering heeft de Russische luchtvaartmaatschappij Aeroflot landingsrecht in New York ontzegd, dit als reactie op het neerhalen van het Zuid-Koreaanse passagiersvliegtuig door het Sovjet-leger in Siberië.

Ook in de Filippijnen is het in deze dagen verre van rustis.Op 21 september opent de politie tijdens een massabetoging in Manilla tegen president Ferdinand Marcos van de Filipijnen het vuur: er vallen 11 doden en 247 gewonden.

Kent u e rage van deze tijd nog: de zogenaamde Clickets? Op 23 september opent in Leek de Groninger Commissaris van de Koningen Henk Vonhoff de clickets-fabriek. Clickets zijn magnetische balletjes die kortstondig een rage veroorzaakten waardoor er honderden miljoenen stuks van worden verkocht. De onderneming zou echter in een financieel debacle eindigen, waarvan vooral bedenker G. Sebastiaan Vos de dupe werd.

Op 24 september van 1983, u weet het vast niet meer, wordt in Monza, Noord-Italië, het proces afgerond inzake de giframp in Seveso (1976). Diverse verantwoordelijken krijgen gevangenisstraffen tot vijf jaar.

Binnenlandsnieuws wat we inmiddels ook allemaal wel vergeten zullen zijn: Op 25 september wordt de IJmuiderspoorlijn voor reizigersvervoer gesloten door de Nederlandse Spoorwegen, nadat het moderniseringsplan en verlegging van de lijn definitief is afgewezen door minister Neelie Smit-Kroes. De lijn wordt ook wel IJmondlijn genoemd. Het goederenvervoer over deze lijn zal het nog uithouden tot 1995.

In deze maand september stuurde Frankrijk ook troepen naar Tsjaad om de Libische invasie in dit land te weerstaan.

Oktober 1983
Herinnert u zich nog de grote Vredesdemonstratie op 29 oktober 1983 in Den Haag? Vast nog wel, maar we boffen eigenlijk enrom dat dit nog door kon gaan….

Dat geldt ook natuurlijk voor de rest van de gebeurtenissen na 23 september 1983, laten we er nog een paar bekende uit pakken: Op 1 oktober demonstreerden volgens het persbureau TASS in Moskou 800.000 mensen tegen de voorgenomen plaatsing van Pershing II's en kruisraketten in West-Europa.

En op 5 oktober kreeg de Poolse vakbondsleider Lech Wałęsa de Nobelprijs voor de Vrede toegekend. De grote geldprijs die aan de onderscheiding is verbonden, heeft Wałęsa ter beschikking gesteld van de rooms-katholieke kerk in Polen.

Maar dan nu maar eens naar die 26e september gaan kijken. Wat gebeurde er toen? Wat voor bijzonders vond er toen plaats. En had dat echt het einde van de Wereld kunnen betekenen, en dus ook het einde van Alblasserdam, of is dit een grapje? Nee, een grap is het zeker niet, en het had wel degelijk een derde wereldoorlog kunnen ontketenen, en wel een wereldoorlog waarin nucleaire middelen niet geschuwd hadden geworden, en had de werld, zoals we die kenden opgehouden te bestaan. Deze nucleaire oorlog had de wereld in grote ellende gestort.

Ik moest aan deze episode uit de wereldgeschiedenis denken toen ik het steeds erger en belachelijker wordende twitterverkeer tussen de Amerikaanse en de Noord-Koreaanse presidenten las en herlas. Hopelijk houden ze hun verstand erbij, en storten ze onze wereld van 2017 niet in de ellende van een nieuwe oorlog…….., en zeker niet in een kernoorlog……!

Op 26 september 1983 was het bijna zover.
Op schermen bij de Russische luchtafweer werden vijf stippen waargenomen, die door Amerika op Rusland afgevuurde atoomraketten konden zijn. Als Russland zou reageren met het afschieten van hun atoomraketten, dan zou het met de wereld en dus oook met Alblasserdam op die 23e september zijn afgelopen.

Maar dank zij de op 19 mei van dit jaar helaas overleden Russische Luitenant-Kolonel Stanislav Petrov, foto hiernaast, bestaat Alblasserdam nog. Petrov zorgde ervoor dat op die 26e september er geen kernoorlog uitbarstte, en hij behoedde de wereld voor vernietiging.

Stanislav Evgrafovitsj Petrov werd geboren in Odessa op 9 september 1939 en overleed in een dorpje nabij Moskou waarvan de naam mij onbekend is op 19 mei 2017. Hij was een gepensioneerd luitenant-kolonel uit de luchtverdedigingseenheid van de Sovjet-strijdkrachten die in de nacht van 26 op 27 september 1983 een mogelijke kernoorlog heeft voorkomen. Het Russische Oko-waarschuwingssysteem gaf op die dag aan dat de Verenigde Staten vijf intercontinentale raketten richting de Sovjet-Unie hadden afgevuurd. Petrov was op dat moment wachtcommandant in de Serpukhov-15-bunker in de buurt van Moskou. Hij gaf de melding aan als loos alarm. Als hij zijn superieuren een Amerikaanse aanval had gemeld, had de USSR mogelijk een volledige nucleaire tegenaanval bevolen tegen de VS en hun bondgenoten.

Het incident vond plaats op een moment dat de Koude Oorlog een hoogtepunt had bereikt na het neerschieten van Korean Air-vlucht 007 drie weken eerder. Petrov vond het vreemd dat de Verenigde Staten een kernoorlog zouden beginnen met slechts vijf raketten en besloot het tegen zijn orders in niet direct te melden aan zijn meerderen. Uit later onderzoek bleek dat het valse alarm werd veroorzaakt door een zeldzame samenstand van een Oko-satelliet in zijn Molniya-baan en reflectie van zonlicht op hoge bewolking.

Petrov werd uitgebreid ondervraagd, maar uiteindelijk gestraft noch beloond. Op 17 januari 2013 kreeg hij de Dresden-prijs uitgereikt voor zijn rol in het voorkomen van de Derde Wereldoorlog. Naar aanleiding van dit verhaal verscheen in 2014 de documentaire 'The man who saved the world', van regisseur Peter Anthony.

In een enkele krant lazen we onlangs het volgende bericht: Rus die Derde Wereldoorlog voorkwam overleden. Stanislav Petrov, de Russische militair die in 1983 de wereld van de ondergang redde door een (vals) alarm voor een Amerikaans kernaanval (terecht) te negeren, is overleden. In de nacht van 26 op 27 september 1983, hartje Koude Oorlog liep in de controlekamer van de luchtafweer van de Sovjet-Unie een waarschuwing binnen. Russische satellieten hadden gedetecteerd hoe vanuit Montana in de VS vijf internationale kernraketten waren opgestegen, met bestemming de USSR.

Normaal gezien moest luitenant-kolonel Stanislav Petrov, op dat moment van dienst in de controlekamer, onmiddellijk het Russische opperbevel alarmeren, zodat een vergeldingsactie kon opgestart worden. Petrov oordeelde echter dat het om loos alarm moest gaan. Zijn intuïtie zei hem dat de vijf raketten er niet als een echte Amerikaanse aanval uitzagen, en bovendien had hij zijn twijfels bij de betrouwbaarheid van het satellietwaarschuwingssysteem, dat de Sovjets pas een jaar eerder in gebruik hadden genomen. Een kwartier later werd het vermoeden van Petrov bevestigd en bleek de Rus met zijn koelbloedigheid een nucleaire wereldoorlog vermeden te hebben.

Prijs voor de wereldvrede
Het incident werd onmiddellijk als top secret geklasseerd. Pas in 1998 werd het verhaal openbaar gemaakt door een voormalige overste van Petrov. In 2013 kreeg Petrov de Dresden-prijs voor zijn bijdrage aan de wereldvrede, maar hij zag zichzelf niet als een held. ‘Ik deed enkel mijn job’, aldus de man. In 2014 draaide regisseur Peter Anthony de documentaire ‘The man who saved the world’ over Petrov. Op 18 september van dit jaar 2017 raakte pas bekend dat de man op 19 mei overleden is in een klein dorpje in de buurt van Moskou.

Hopelijk is de reactie van Petrov geen uitstel van excecutie geweest, en kunnen we in Alblasserdam nog eeuwenlang genieten van al het goede wat de wereld te bieden heeft, en zullen we niet binnen korte tijd de ellende van een nieuwe grote oorlog meemaken. Hopelijk houden die twee gekken hun handen verre van de rode knoppen.

Lang leve Alblasserdam en het leven en werken in Alblasserdam, en dat we er nog maar lang met elkaar van mogen genieten..

Hartelijk dank aan de makers van de video en afbeeldingen.
Afbeeldingen bewerkt met het programma PhotoSketcher.

Bronnen: Wikipedia en het verdere Internet, o.a. De Standaard voor de tekst van het gebruikte overlijdensbericht.

Hieronder: Trailer van 'The Man who saved the World.'

Column nummer 45 van uw columnist.

Over de columnist

Hennie van der Zouw

Hennie van der Zouw, oud leerkracht uit het basisonderwijs en inmiddels 'pensionado,' is geboren in Bolnes in de gemeente Ridderkerk en sinds 1995 inwoner van Alblasserdam. Hennie is getrouwd en vader van een zoon. Hij is geinteresseerd in computers, I.C.T., stripverhalen, sport en geschiedenis.

Hennie heeft in de laatste dertig jaar een aantal artikelen gepubliceerd in het Stripschrift, een blad met achtergrondverhalen over strips en het beeldverhaal in het algemeen.

Hennie is ook de webmaster van de websites van H.V. Anderz.


Hennie heeft, onder pseudoniem een aantal sportboeken en de eerste twee delen van een roman-cyclus geschreven en in eigen beheer gepubliceerd bij Brave New Books. De boeken over wielrennen, voetbal en schaatsen weerspiegelen Hennie 's interesse in sport. 

Er zijn onder zijn eigen naam ook drie bundels van zijn op alblasserdam.net gepubliceerde columns verschenen en ook heeft hij een tweedelige biografie over zijn vader geschreven. Heel trots is Hennie ook op het boek over Hein, de broer van zijn vader, waar hij naar vernoemd is. Inmiddels is Hennie ook begonnen aan een boek over zijn moeder.

In 2021 is de derde bundel van de columns verschenen. Columns, altijd verankert in de geschiedenis, die proberen om Alblasserdam in het grotere verband van de wereldgeschiedenis en de tijd te laten zien......


En begin van het jaar 2023 verscheen het vierde deel van de verzamelde columns van Hennie van der Zouw op Alblasserdam.net


Jan Willem Boersma uit Mijdrecht sinds vorig jaar in een illuster rijtje Alblasserdamse Burgemeesters
03 feb
Jan Willem Boersma uit Mijdrecht sinds vorig jaar in een illuster rijtje Alblasserdamse Burgemeesters
Alblasserdammer Joop Aret, van waterklerk tot hobby-fotograaf
06 dec
Alblasserdammer Joop Aret, van waterklerk tot hobby-fotograaf
Een Interview met H.V. Anderz? Maar dat is toch zeker wel een Alblasserdammer? Of niet?
07 okt
Een Interview met H.V. Anderz? Maar dat is toch zeker wel een Alblasserdammer? Of niet?
Alblasserdam zit ook onder het P.F.A.S.. 'Dark Waters' ook in Alblasserdam
25 aug
Alblasserdam zit ook onder het P.F.A.S.. 'Dark Waters' ook in Alblasserdam
Na 80 columns wordt het tijd om toch maar eens een Alblasserdammer voor te stellen
01 jun
Na 80 columns wordt het tijd om toch maar eens een Alblasserdammer voor te stellen
Cookies

Deze website gebruikt noodzakelijke cookies voor een correcte werking en analytische cookies (geanonimiseerd) om de statistieken van de website bij te houden. Marketing cookies zijn nodig voor laden van externe content, zoals YouTube-video's of widgets van Sociale Media. Zie ons cookiebeleid voor meer informatie, of om je instellingen later aan te passen.