Nationale Dodenherdenking in Alblasserdam
ALBLASSERDAM - Op zaterdag 4 mei aan het begin van de avond werd zoals gebruikelijk de Nationale Dodenherdenking ook in Alblasserdam gehouden. De massaal opgekomen belangstellenden herdachten ook dit jaar weer alle burgers en militairen die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld in oorlogssituaties en bij vredesmissies zijn omgekomen of vermoord zijn, sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog.
De Gemeente Alblasserdam had alle inwoners, bedrijven en instellingen van Alblasserdam opgeroepen om op zaterdag 4 mei vanaf 18.00 uur tot aan zonsondergang de Nederlandse vlag halfstok te hangen. Ook dit jaar werd er aan deze oproep massaal gevolg gegeven. Ook werd van 20.00 tot 20.02 twee minuten stilte in acht te nemen.
Het 4 mei comité dodenherdenking Alblasserdam organiseerde ook dit jaar een herdenking bij het oorlogsmonument aan de Polderstraat in Alblasserdam. Voorafgaand daaraan was er een herdenkingsdienst in Landvast.
Foto's: Joop Aret.
'Vrij om te kiezen wat je bent'
Tijdens de Dodenherdenking van 2019 in Alblasserdam hield burgemeester Jaap Paans een toespraak. U kunt deze hier teruglezen.
Vrij om te kiezen wat je bent
Op 4 mei herdenken wij burgers en militairen die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, in oorlogssituaties en bij vredesmissies.
Dit jaar staat de Nationale Herdenking op 4 mei in het teken van het thema 'Vrij om in vrijheid te kiezen'. Een actueel thema! Natuurlijk: we vieren 100 jaar kiesrecht. Maar er is meer dan dat. Het thema raakt ook aan de vrijheid om te kiezen wat je wilt zijn, waar je voor staat. Op vele plekken in de wereld, in Nederland, ja ook in Alblasserdam voelen niet alle mensen zich vrij om te zijn wie ze zijn.
Vrijheid is kwetsbaar. Herinneringen zijn kwetsbaar. Met het verstrijken van de jaren gaan verhalen verloren en worden feiten vergeten. Vandaag staan we letterlijk op de brokstukken van het bombardement van 11 mei 1940. Bijeen om de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog te herdenken. De Alblasserdammers die op 11 mei 1940, 79 jaar geleden, sneuvelden door een bommenregen en de daarop volgende vuurzee. In 4 aanvallen werd Alblasserdam verwoest door brisant- en brandbommen. Om 10 over 10, om 20 voor 1, om 2 uur en om kwart over 2. Voor onze vrijheid is een hoge prijs betaald. Vandaag herdenken we de prijs die Alblasserdammers in die jaren betaalden voor onze vrijheid. We stellen ons de vraag: hoeveel van die bevochten vrijheid koesteren wij nog elke dag? Hoe vrij laten wij elkaar in vrijheid leven? Hoe vaak vinden we iets van een ander? Zeker als die ander anders is dan jij. Hoe vaak beoordelen we anderen vanuit het beeld van ons zelf? Zijn wij het die het verdienen een ander de maat te nemen? Alsof het leven in vrijheid een confectiemaat is. Hoe vaak beoordelen we de ander als minder? Zeker als niet aan ons zelfbeeld wordt voldaan?
Vandaag zijn de brokstukken van toen het fundament van onze vrijheden van morgen. Vandaag zijn we hier. Samengekomen bij het monument. De plaats waar wij dankbaar en met eerbied twee minuten stil waren. Getuige van de halfstok gehesen Nederlandse vlag. In gedachten bij hen die vielen. Bij allen die in de oorlogsjaren tussen mei 1940 en mei 1945 in verzet kwamen tegen de onderdrukking. Zij toonden lef, durf, moed om met gevaar voor eigen leven anderen tot steun te zijn, te beschermen tegen de gruweldaden van de bezetter.
Hoe zou dat vandaag de dag gaan? Stel dat we morgen bij verrassing overrompeld worden. Stel dat de vijand morgen de aanval opent. Stel dat...... Wie zijn dan de hero's? En wie zijn dan de zero's? Wie neemt er verantwoordelijkheid? Wie kruipt er weg in een hoekje? Of nog erger: wie verraadt de ander? Zijn de helden van toen morgen nog onze inspiratie? Of kruipen we weg achter het toetsenbord om in anonimiteit stoer te zijn? Leiden onze smartphones het verzet? Wat zou jij doen? Wat wil jij zijn?
Negenenzeventig jaar geleden betaalden Alblasserdam en de Alblasserdammers een hoge prijs. Soldaten voerden een ongelijke strijd. Zij sneuvelden al vanaf dag één of werden gevangen genomen, geëxecuteerd.
Dit jaar hebben de leerlingen van de groepen 8 van de Ds. Beukelmanschool aan de Rembrandlaan het monument geadopteerd. Zij hebben bronnenonderzoek gedaan en verhalen opgetekend. Één van die verhalen raakte mij diep. Kroop onder mijn huid. Reden om een deel van mijn speech hier in te wisselen voor het werk van Jack Boeser en Eduard Nieuwenhuis. Al op dag één van de Tweede Wereldoorlog begon de oorlog voor Alblasserdam en de Alblasserdammers. Jack en Eduard vertellen het ons. Laten we aandachtig naar hen luisteren. Opdat wij niet vergeten!
Het is belangrijk dat wij 'Niet Vergeten'. Steeds dichterbij komt het moment dat zij die er in die jaren bij waren niet meer in ons midden zijn. Steeds dichterbij komt het moment dat wij: de onbeschadigden het herdenken overnemen. Het is onze dure plicht invulling te geven aan het doorgeven van de waarden waarvoor gestreden is. Waarde waarvoor burgers en dienaren van de Kroon zijn gesneuveld. Waar ook ter wereld.
In Alblasserdam geven we 74 jaar na de bevrijding nog steeds de vrijheid door. Aan de kinderen van nu. Dit jaar via de leerlingen van groep 7/8 en groep 8 van de Ds. Beukelmanschool. Zij adopteerden op 18 april jl. deze plek en hielden indrukwekkende presentaties voor Veteranen, 4 mei comité en belangstellenden. Jullie geven vrijheid door aan alle mensen die na ons komen: jong & oud.
In Alblasserdam eren we 59 slachtoffers: 59 namen met 59 gezichten en 59 families. Hun verdriet is het gedeeld verdriet van Alblasserdam. 51 Alblasserdammers en 8 niet-Alblasserdammers. Wij herdenken het hoogste offer dat zij brachten, door te zijn wie zij waren.
In steen gebeiteld vinden wij de namen op dit monument. Alblasserdammers met een verhaal, een gezicht. Inwoners; vader, moeder, kind. Opdat wij hen nooit vergeten. Namen die zometeen voorgelezen zullen worden. Omlijst met treffende gedichten.
Vrijheid is kwetsbaar. Vrijheid geef je door. Door de herdenking van de Tweede Wereldoorlog te verbinden met het heden. Door verhalen over te dragen. Van mens tot mens; van ouder op kind.
Vanaf 28 september 2019 tot en met 11 mei 2020 zullen we met een reeks herdenkingen stilstaan bij de prijs die is betaald voor onze vrijheid. Te beginnen met het neerstorten van de Hawker Typhoon waardoor Flight Lieutenant Vandaele van het 609 Squadron boven polder Kortland om het leven kwam. Gevolgd door de herdenking van de start van de oorlog 80 jaar geleden en 75 jaar bevrijding op 5 mei 2020. Afsluitend zullen we op 11 mei 2020 stilstaan bij het bombardement van de vergeten brug, dan 80 jaar geleden.
Laten we ons zelf het komende jaar dagelijks in de spiegel aankijken. De spiegel zal antwoorden wie wij zijn. Maar de spiegel zal in ruil daarvoor ook de gewetensvraag stellen: Waardeer jij de vrijheid waarvoor anderen hebben gestreden?
Laten we van hier gaan en recht doen aan de gevallenen! Iedere dag, opdat wij niet vergeten!