'Hilmar J. de Haan', wie was dat ook al weer?
Straatnamen in Alblasserdam, naar wie zijn ze vernoemd? Weten de bewoners van die bepaalde straat eigenlijk wel wie degene was, waar hun straat naar vernoemd is?
In Alblasserdam zijn er ook een paar straten waarvan je misschien denkt, ‘Wie was dat ook al weer?’ Waarom heet die straat zo, wat heeft die man of vrouw gepresteerd, zodat er een straat naar hem of haar vernoemd is. Denk bijvoorbeeld aan de Hilmar J. de Haanstraat.
Als je dan bijvoorbeeld naar de naam Hilmar J de Haanstraat gaat zoeken op internet, dan vind je onder andere twee incidenten, die in de naar deze man genoemde straat, gebeurd zijn. Beide incidenten toevallig in 2007. In februari een woninginbraak, en in mei een bedrieging. Maar daar hebben we niets aan.
We zoeken naar de geschiedenis achter de naam van de straat. Wie was Hilmar J. de Haan, en wat heeft hij gedaan, zodat hij het verdiend heeft, dat er een straat naar hem genoemd is?
In de afgelopen periode hoorde ik weer eens dat men uitgebreidere naambeschrijvingen op straatnaambordjes wilde gaan plaatsen, en dat zou wel handig zijn, al was het maar voor de inbrekers, dan weten ze tenminste in welke beroemde straat ze hun wandaad gedaan hebben……..
Of wisten de inbrekers wel in welke straat ze inbraken? De straatnaam zal namelijk voor altijd gelinkt blijven met deze inbraak en deze bedreiging. Als je namelijk naar de naam van deze straat op internet gaat zoeken, kom je altijd ook deze bedreiging en deze woninginbraak tegen. Voor altijd gelinkt, voor altijd met elkaar verbonden.
Dat is eigenlijk wel jammer. Heel jammer, want als ik naar gegevens over deze straatnaam zoek, dan zit ik niet te wachten op gegevens over een inbraak of over een bedreiging…….
Maar niet getreurd. We zochten verder. Hilmar J de Haan wie was dat?
We vonden een boek op internet over een andere Hilmar, namelijk een boek over Professor Hilmar J. Backer, geboren in Dordrecht en van 1930 tot 1931 Rector Magnificus van de Universiteit van Groningen. Over deze Hilmar heeft drs. Ulco Kooystra, in 2009 het volgende boek geschreven: ‘Bescheiden maar onverzettelijk: een biografie van professor Hilmar Johannes Backer’.(Groningen: Uitgeverij Barkhuis ISBN 978-90-77922-55-2). Dit boek blijkt de enige bron op het internet te zijn over Hilmar j de Haan.
In dit boek lezen we dat Professor Hilmar J. Backer een zus had die Christine heette, en die zus was de moeder van onze Hilmar J de Haan.
Hilmar J. Backer’s zus Christine trouwde namelijk met Arie de Haan, huisarts in Alblasserdam. Zij kregen drie kinderen. Twee jongens en een meisje. De oudste zoon was Johannes Petrus de Haan, de dochter heette Anna Christina Elise en werd Tineke genoemd, en op 9 november 1920 werd hun derde kind geboren, een zoon, en ze noemden hem Hilmar Johannes.
Hilmar Johannes was dus voor zover ik het kan zien de jongste zoon van huisarts Arie de Haan en zijn vrouw Christine Backer. Over zijn jeugd heb ik geen gegevens kunnen vinden.
Na de middelbare school gaat Hilmar J de Haan in de tweede helft van de dertiger jaren medicijnen studeren aan de universiteit te Leiden.
Als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, en Nederland zucht onder het juk van de bezetter, kan Hilmar J de Haan, net als zoveel anderen niet werkloos blijven toekijken hoe Nazi-Duitsland de baas speelt in het onderdrukte Nederland, en hij besluit met een aantal vrienden naar Engeland te gaan, om van daaruit mee te gaan werken aan de bevrijding van zijn vaderland.
Samen met acht vrienden wil Hilmar de oversteek naar Engeland gaan wagen vanaf het strand bij Katwijk. Op de afgesproken avond steekt er echter een storm op. Maar toch zeten ze door. Ze komen met hun sloep echter niet door de branding heen………. De sloep slaat om, en zwemmend bereiken ze gelukkig weer het strand van Katwijk.
Vijf van de negen vrienden worden door de Duitsers opgepakt en gefusilleerd.
Hilmar en de andere drie vrienden willen echter niet opgeven, en gaan door met hun plan naar Engeland te gaan. Alleen proberen ze het niet meer over de Noordzee. Ze nemen deze keer de zuidelijke route.
De vier maken op de fiets een reis door België, Frankrijk en Spanje, en willen proberen om vanuit Spanje Engeland te bereiken. Helaas gaat het hier ook mis, de vier worden opgepakt en komen in een Spaanse gevangenis terecht.
Hoe lang ze in de gevangenis zitten vermeldt het boek over Prof Hilmar J Backer niet, maar uiteindelijk worden ze vrij gelaten, en reizen via Curaçao en de Verenigde Staten naar Canada.
In Canada hebben ze een ontmoeting met Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Juliana, en gaan de vier vrienden een militaire training volgen, en een pilotenopleiding. Het onheil achtervolgt echter onze Hilmar, want hij loopt een zware longontsteking op. Als zijn drie vrienden hun opleiding voltooid hebben reizen zij terug naar Engeland om zich bij de Nederlanders te voegen die mee gaan vechten in de bevrijding van Nederland. Hilmar blijft ziek achter in Canada.
Als onze Hilmar hersteld is, maakt hij zijn militaire training af, reist uiteindelijk ook naar Engeland. Maar door de vele tegenslagen is het maart 1945 vooraleer hij als gediplomeerd piloot in Engeland aankomt. De oorlog is echter bijna ten einde, en de bevrijding van heel Nederland lijkt aanstaande. Is hij te laat?
Of Hilmar nog meegevochten heeft bij de bevrijding van Nederland of Europa vertelt mijn bron niet. Wel vermeldt drs. Ulco Kooystra, in zijn boek: ‘Bescheiden maar onverzettelijk’ de volgende trieste gebeurtenis:
“Hij (Hilmar J de Haan) overleeft dus de oorlog, maar op 8 september 1945 krijgt hij een ongeluk met zijn motor. Hij weet nog terug te keren naar de kazerne en gaat met hoofdpijn naar bed. Hij werd niet meer wakker……..”
Drs. Ulco Kooystra besluit zijn stukje over Hilmar J de Haan met: “Het bericht van Hilmars dood moet Professor Backer zwaar getroffen hebben……..”
Als je op internet naar Engelandvaarders zoekt kom je de naam van Hilmar J de Haan helaas niet tegen. Maar zijn verhaal is het waard om niet vergeten te worden. Alblasserdam eert hem met een straat, maar op het straatnaambordje zou wat extra informatie niet misstaan.
En....., nu weten die inbrekers uit 2007 tenminste ook weer in wat voor beroemde straat ze hebben ingebroken.
Bron: 'Bescheiden maar onverzettelijk': een biografie van professor Hilmar Johannes Backer, geschreven door drs. Ulco Kooystra.
Column nummer 4 van uw columnist.
